Ombongarero yOvakazendu Ovahepundu va Afrika yombura ndji, ndjiri Oitjavari, ndje yere komayandero Oritjatano nda zuko mOtjomuise, ya yandjere ondangu kOnamibia mokukayenda okapaze komurungu monḓikasaneno pokati kovarumendu novakazendu.
Tjinene mokutja Netumbo Nandi-Ndaitwah wa toororwa otjotjiuru tjehi omukazendu omutenga mOnamibia. Posi ya ngunda ape ri nao ombongarero indji nandarire kokutja kandjari ondando yayo okutara kozondjuriro zovakazendu ovahepundu mOafrika, indi epu ndi hi na ya pengere tjinga ovakazendu ovahepundu mbari puyo auhe otja ku imbi mbya tara mo vya raisire ozondjuriro zawo. Mu mwari ovakazendu ovahepundu va Namibia mba raisire ozondjuriro zawo okuza nokupandjarisa ovarumendu vawo. Ozondjuriro zawo inḓa nḓa inganene mozombuze.
Eraka nomurungu worutu rwovakazendu ovahepundu indwi mOnamibia, Jane Kuhanga, ma tja tjinene ombongarero ndji kayari ohunga nondjuriro yawo otjovakazendu ovahepundu nungwari yari kokutja tjii hapo orutu rwawo indwi mave ru tunduuza nokurupangiṋa vi kutja ru ve vatere nokukondja kokutja ovakazendu ve pangiṋiwe tjinene ngunda ave hi ya rira ovahepundu mokukondja kutja ve zemburukwe rukuru ngunda veri motukupo novarumendu vawo ave nomuinyo kutja tji ve he tji ko ovakazendu mba hepunda ave he rivete mozongaro nomihunga ovihazerwa kutja ovyozohoromende zawo nomauhonapare wombazu. “Ombongarero kaye rikotamenene porwe kovitjitwa vyombazu nandarire kokutja ovahindwa vayo va haṋasanene ozondjuriro zawo. Oyandje omuini okookutja ovakazendu ovahepundu ve hungamwa i yeṋe nombangu. Mba tuurungira movyombanguriro vyombazu,” Kuhanga ma tja.
Ongahukiro kokutja ominwe wina mavi urike momauhonapare wombazu mokuhandjaura nokutunduuza ondumbiro ombi yovakazendu ovahepundu. Cornelia Kazeurua, omuhepundu womukonḓononene wotjiwaṋa wourunga wovinamuinyo, omuyaruke Wilfred Majora Hiambepo Kazeurua, tjee rihekene komupangure mu Ngarano kutja imba mba munikua ondjo monḓiro ve pewe omberero ndja pwire, tji mwe tja raisa ondjuriro ye yokurambwa ponganda. Ombara Turimuro Hoveka, wOuhonapare wOmbazu wa Hoveka, ma tja “oviṋa tjiva omambo mape ya otji vi ri “, posi ya otjovahepundu mba za nganda na nganda nu tjingetjo komauhonapare pekepeke za tjindwa omuano umwe? Nu doovazu tjiri mape ya kokutja za tjindwa poo ze tjindwa omuano umwe mape ya vi?
Na weza kokutja pe nepu reṱa mombazu oro ndiri epu rokutja tjii hapo pe kara omazuvasaneno pokati kouhonapare neṱunḓu poo indee? “Ove u yeterwa tjiṋa tji tja hambirika ko yeterwa okuza pomautiro,” Ombara Hoveka ma tja. Na weza kokutja otja kovahepundu ovo porumwe mbe na omitjemo vyawo pu va tuurungisira pekepeke otja komauhonapare pekepeke owo nai mbu

