Auleria Wakudumo
Ouminsteli wouhaku nonghalonawa owa holola kutya okaana kokamati kamwe vali oka monika omukifi wocholera mOpuwo.
Okaana aka komido 13, oka weda komivalu dovanhu va monika omukifi ou, nova ninga vatano. Kuyele, okwa li kwa lopotwa okaana kamwe ka xulifa novanhu vatatu va tambulilwa meembete moshipangelo mOpuwo, molwocholera.
Ouministeli owa ti okamati aka ka ninga omunhu waxuuninwa e na ocholera oka li ka tambulilwa meembete momafiku 11 Juni 2025 nomakonaakono a ningwa otaa ulike kutya inaka ya mekwatafano novanhu ovo va monikile ombuto petameko.
Otaku hokololwa okamati ka dja komukunda Orokapare mOpuwo.
Ouministeli wouhaku owa holola kutya otau twikile okuninga omakonakono omoule nokuyandja ehongo kombinga yomukifi wocholera.
Omukulunhuwiliki mouministeli wouhaku, Penda Ithindi okwa koleka kutya oshipangelo shaPuwo osha didilika vali okaana kokamati ka kwatwa komukifi wocholera.
Eshi osha landula eshi ouministeli wa mona olopota okudja kombelewa youhaku kOpuwo tai holola kutya otava fekele ounona ve na omukifi wocholera.
She likolelela kouministeli wouhaku opamwe nehangano louhaku mounyuni (World Health Organisation), ngeenge oshilongo osha didilike oshiningwanima shimwe shomukifi wocholera, oi na okutula po eendjidikila odo di na okushikulwa kovakwashiwana aveshe.
Ouminsteli wouhaku otau ningi omahongo moshiwana okushivifila ovakwashiwana nghene ve na okuliamena komukifi ou, ovanambelewa vouhaku otava indilwa opo va kale va didilika omukifi ou kuyela opo u dule okupangwa.
“Okufulukifa omeva manga ino nwa ile u longife, okukosha eenyala efimbo keshe, tuvika oikulya nokuitula ponhele ya yela, kosha oihape noingumutulu yoye,” Ithindi ta ti.
Etandavelo
Ocholera oyo omukifi hau etwa kobakiteli hai ifanwa oVibrio cholera.
Omukifi wocholera ohau tandavele ngeenge omunhu a lya oikulya ile a nwa omeva e na ombuto oyo hai eta ocholera, woVibro cholera.
Omadidiliko
Omadidiliko ocholera amwe ongaashi oshimela shomeva, onghungo, okweehama momaulu, to kanifa eenghono nomeva taa pu mo molutu.
Oshimela shocholera ohashi kala sha divilika, notashi dulika shi twaalele omwenyo woye ngeenge osha kala inashi pangwa pefimbo.
Ovanhu ava ve na obakiteli yoVibrio cholera ihava ulike omadidiliko ocholera pefimbo opo ashike ohava tandavelifa obakiteli okupitila monyata oule wefiku fiyo omafiku 10 osho sha nyika oshiponga.
Omadidiliko ohaa tameke okumonika konima yeevili 12 fiyo okonima yomafiku atano.
Ondjokonona
Ocholera oya shivika oule wefimbo.
Okudja ocholera eshi ya tukuka, omukifi owa dipaa ovanhu eemiliona mounyuni.
Ehangano louhaku mounyuni (World Health Organisation) ola holola kutya ola didilika oiningwanima 535 321 yomukifi wocholera nomafyo 4 007 moilongo 45.
Omukifi ohau pangwa
Omukifi wocholera ohau pangwa noupu novanhu vahapu va kwatwa komukifi ou ohava pangwa ndele tava veluka.
Ovanhu va kwatwa kocholera ohava pewa oORS osho yo eepela doantibiotics.
Ovanhu ava ve na omikifi dimwe ohava pewa epango la wedwa po opo va finde omukifi ou.
Ouminsteli owa holola kutya ovanhu ava ihava nu omeva ile oikunguluki ya wana otava dulu okukanifa eemwenyo davo diva ngeenge va kwatwa kocholera.
Ovakwashiwana otava kunghililwa va kale peenhele da yela, va wapaleke oundjuwo wavo, va nwe omeva nokulya oikulya ya yela.
Ovakwashiwana otava indilwa va ngungile nokulongela kumwe nouministeli ku keelelwe etandavelo lomukifi ou.
“Keshe ou e na omadidiliko omukifi ota indilwa a ye koshipangelo shi li popepi naye meendelelo,” Ithindi ta ti.