WINDHOEK Ba katengo ka Namibia Economic Society seba tumusize kuli lipula za limembala za tutengo twa ketelelo za mwamakampani ni tutengo to tuÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi twa mu-buso totu shelena, li swanelwa kuno hatiswangwa mwami-tenge kuli batu ba bana ni mapampili a tuto hamo-hocwalo ni zibo ya misebezi ya lipula ze cwalo, bano fiwangwa sibaka sa kuswala lipula ze cwalo kuli ku konwe kuba ni maemo sakata a tu-tengo ni makampani kaufeela sina ketelelo haili mutomo. Pizo yaba katengo ka Namibia Economic Society ne tile kasamulaho wa kufumana kuli kuna ni batu ba baÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi kapa zona limembala ze okamezi lipula ze fitelela lishumi mwatutengo kapa makampani a mubuso a shelana ni kutisa lipuzo za kuli kana batu ba ba cwalo ba sebezanga hande katata mwalipula za bona zeo kapa ki limembala feela ze tokwa mashiliÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i kapa cwaÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i. Mueteleli wa katengo ka Namibia Economic Society, mutompehi Mihe Gaomab II, naize kuno hatisanga lipula ze cwalo ze, mwamitenge kuta tisa kuli limembala zena ni zibo ya musebezi o cwalo lino fiwangwa misebezi ye cwalo haiba kuli milelo yaba mubuso ya mbalamanisa licaziba sakata mwalipula ze cwalo inge I tabelwa ku-bonwa mwamakampani a mubuso mwalilimo ze taha ze. Mukwa o uta tisa kuli limembala lino sebeza hahulu katata kusina lipizo zeÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi ze zwelela kwande ni kutisa kuli mane tutengo kapa mane makampani asa bapalangi hahulu kalulo-tuna kwa zwelopili ya naha ni ona a kale kuno supezanga bukwala bwa ona ka nzila ye cwalo ye bonwa kuba ye otolohile. Gaomab yali membala wa kunsulu yefa kelezo ku Mueteleli kaza sifumu sa naha na fitisize manzwi a hae a, ali a butokwa mwanako ya butokwa ye yese kuna ni maikuto a shelana a kamo makampani a mubuso anze a sweli kusebeleza ka litaba za lipolitiki kusa libalwi bulyangelino hamohocwalo ni kutokwa mashiliÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i kasa-mulaho wa ketelelo maswe. Gaomab na bulezi ze kaufeela kwa mukopano tuna ono ama za ketelelo sakata ni bulyangelino mo mwamuleneÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i. Mukopano no felile sunda ye felile. “Lunze lu bona kuli sizo sa bulyangelino sinze si hula mo mwaNamibia, sizo se haiba kuli si siwa feela cwana inge sisa otololwi hande sita tisa likayamana kwasifumu sa naha, misebezi ya sicaba hamohocwalo ni kutisa bunjebwe. Ka zona lika ze, ki kwabutokwa kuli makampani kaufeela a naha ano fiwangwa lituto kaza likayamana la bulyangelino kuli kuno banga ni buikalabeli sakata kasa-mulaho wa mafosisa afi kam-ba a afi. Na talusize kuli, ka kuta-limisisa mwamazazi a kwamulaho, kuotolola hande makampani a mubuso hamohocwalo ni tutengo kusupeza kuli neku yemi mi kusa yemi fa ketelelo sakata ya limembala za katengo ka ketelelo, ili zeo ze swanela kuetelela ka nzila ye kenile hande ili nto ye tokwa kuli limembala kaufeela lino ketwa ka nzila ya zibo ye lina ni zona mwalipula ze swana. Na ekelize kubulela kuli haiba ketelelo sakata inge I latelelwa mwanaha mo mwatutengo kaufeela hamo-hocwalo ni mwamakampani a mubuso, sifumu sa naha sita hula hande ni kubabalelwa kuli bukamuso bu sike bwa ba mwalififi. “Ka kuba bayahi ba naha ba bahulu ba bana ni buikalabeli sakata, lu swanela kuno fanga sibaka kwa-makampani kaufeela kuli ano ikupulanga kuli kanti kika baka laÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i he hana hatisizwe kapa kubupwa nto ye tisa kuli a zibe handende kuli na sika bupelwa ku shandaula sifumu kono na bupezwi kuli a tuse bayahi kaufeela ka linzila ze shelana ni kubweshafaza sifumu sa naha ka linzila ze shelana,” na tiisize hape. Na talusize hape kuli buÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±ata bwa bayahi ba naha ye, haba sika bona kale likayamana mi buÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±ata bwa lifosi mo hali tiswangi hande fa pila lifoso za zona ka butungi ni lipatisiso ze tiile sina manaha a maÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi. “BuÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±ata bwa makampani a naha ha sika yema kale hande fa mahutu a ona ha kuamwa za buniti ni silalanda se sikenile. Kusana ni masila a maÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±ata anza ezahala, ka cwalo kuna ni butokwa bwa lituto kwamakampani kuli pisinisini I kone kuno zamaya hande ka nzila ye otolohile hande, ye kenile hape,” na taselize hape.