KATIMA MULILO – Liteko zenanuhile hahulu ni tekiso yamubu wasizo libonahala kutokwa hande kamaiso, mubusisi wasikili sa Zambezi Lawrence Sampofu nabulezi. “Mubu sotula.
Mubu, nihaibe mubu wasizo unze ulekiswa kafa ni kafa, mi hakuswaneli kuba cwalo. Yana ni maata akutoma teko yamubu wasizo kimañi? Batu bapundumuka feela, ‘mubu wahekele iliñwi, tisa N$60 000’. Nduna yomuñwi ukali tisa N$100 000, yomuñwi nduna uli tisa N$3 000. Yatoma teko yamubu wasizo kimañi?
Hakuswaneli kuba cwalo. Luswanela kuhulisa kutwisiso yalikhuta za sizo. Kuswanela kuba ni kutwisiso yelikanelezi kapa uya mwa Zambezi, Kavango, Hardap ni cwalo cwalo. Kuswanela kuba ni kutwisiso yeswana yalikhuta zaluna za sizo,” nahatelezi.
Mubusisi nabulezi manzwi ao Labubeli viki yefelile kanako yakukwalula mukopano walituto zalitukelo za batu, one uezizwe kiofesi yebona zalipilaelo za sicaba (Ombudsman) kaswalisano ni ofesi ya Konrad Adenauer Stiftung Namibia-Angola. Mukopano wamazazi amalalu notisize hamoho batu kuzwelela liofesi zeshelashelana, kungelela cwalo nibane bazwelela kwa ofesi ya mulao, mapokola ni sicaba cwalo kabupala.
Bao kaufela neba ikambota falitaba zecwale kalitukelo zakuluwa mubu, tekiso yabatu, bubangoki mwahala baana ni basali, litukelo zabatu babana ni buanga ni buhole, hamaho cwalo nilitukelo zabatu babasina mapampili abuizibahazo niliñolisa zasipepo.
Sampofu naize neli litaba zabutokwa zetokwa kukandekiwa hakubulelwa zaliswanelo zasicaba. “Museto waluna wa Katima Mulilo kona koku ezahalela hahulu likezo zakulekisa batu. Batu babazwa buhule kwalinaha za Ethiopia, Somalila, Kenya, DRC ni Upa wa Afilika bato fitela kwanu,” nabulezi. Mwamanzwi ahae Muyemeli watolopo ya Katima Mulilo John Ntemwa nakupile bane bali kwamukopano kusebelisa nako yeo kuambola katata ni kucincana zibo.
“Hamoho, lukona kubonisa liseli mwanzila yakamuso teñi litukelo ni liswanelo zabayahi kaufela basikiliti sa luna zatalelezwa, teñi katulo sakata yafumaneha, ni teñi likezo zaluna kaufela lizamaelela ni milelo yakutahisa zwelopili,” naekelize.
Natalie Russmann kuzwelela ofesi ya Konrad Adenauer-Stiftung naize kuna ni tokwahalo yakubabaza musebezi waofesi ya Ombudsman hakubulelwa zaliswanelo zabatu. Naekelize kuli ofesi yahae itamile kuzwisezapata puluko ya mulao ni katulo. “Mutomo waluna kikuzwisezapata tukuluho, puluko ya mulao, ni katulo. Mutomo waofesi ya Ombudsman ni waluna za yelela, kona halusebeza hamoho,” nabulezi.