Alvine Kapitako
Windhoek-Mueteleli wa naha, Hage Geingob mabani utumusize simubuso tompo yefilwe kunyandi Herman Handimaba Toivo ya Toivo mi kulaezwi kuli kepelo ya simubuso ifiwe kuyo napikile tolongo ya Robben Island.
Ya Toivo nabile likwambuyu wa maluko atatama, Liluko la Mikoto, ni Magesi, Liluko lelibona Zababeleki ni Mapantinti mwahali silimo sa 1990 ni 2006, natimezi Labutanu mwa Windhoek. “Kakuya kasizo satumuso ye, situpu sanyandi Ya Toivo sitabe sizobulukwa kwasibaka sabahali sa Heroes Acre mi kulaezwi kuli lindembela zanaha liswanela kufufiswa sihalihali kuzwa Labulalu, 21 Mbuwana kuisa Lapelekelo 24 Mbuwana 2017, lona lizazi lakepelo yasimubuso,”kwatalusa sibuabuwi wa ofisi ya mueteleli wa naha Aochamub malobanyana. Hape natalusize kuli, mazazi ao kaufela asupiwa kuba mazazi asililo.
Kuzwateni, mueteleli wa naha sapili, Hifikepunye Pohamba, nako yenekuputahanezi balili kwasibaka sanyandi Ya Toivo Lamubulo, nalikile kutoloka nyandi kakutalusa kuli kilicwe, muhali wa lifasi mubu. “Kakuya kamaikuto aka, kimuhali wa bana ba Mbowela wa Africa. Kakuya kana, kimuhali wa naha ya Africa. Kindwalume wa lifasi mubu,”Pohamba natalusa kamatomola-pilu anatunka maikuto amutu.
Hanabulela mwanako yeswana, mueteleli wa kopano ya Rally for Democracy and Progress (RDP) Jeremia Nambinga naize, nakopani ni nyandi Ya Toivo lwapili kala 1 Lyatamani 1986 kanako yeo Nambinga nali mubakweli kumuinasipula wa kopano ya Swapo ya mutai wa Windhoek. Nalikile kutoloka kamo Ya Toivo nahanile kulukululwa mwatolongo haiba bana babamwi ba Namibia inze basalukululwi. “Neniswabile ahulu, nitatalusa kuli kuitama luci ni sepo kwa nyandi Ya Toivo neli kwa mwamali kwa talusa Nambinga. Hape natalusize kuli, bo mahe nyandi ya Toivo nebakupile Nambinga kuyotaluseza Ya Toivo kuli naha haisikalukuluha kale, kacwalo azwelepili mwamusebezi wa hae.
Pohamba Lamubulo nalumbile mueteleli Hage Geingob kakulaela kuli nyandi Ya Toivo apumule kwa mabita abahali, Heroes Acre. Situpu sa Ya Toivo sitabe sifufiselizwe kwa Ondangwa Labune kafo sebelezo yakupuzo itayoyezahalela kwa Oluno Labutanu. Sebelezo yemwi ya kupuzo itaezahalela mwa Windhoek Labutanu, 23 Mbuwana, kulatelela kepelo Lapelekelo lelitatama kwa Heroes Acre.