KATIMA MULILO – Likolo la Mikoti ni Mulilo lifile sikiliti sa Zambezi masheleñi alikana bolule ba lishumi kabasupile (N$17 million) unumwaha, hala kuisa mulilo wa magesi kwa libaka za matakanyani. Likwambuyu wa mulilo Tom Alweendo napatuluzi zeo Lamubulo kanako ya mukopano ni katengo ka kamaiso ya sikiliti sa Zambezi mwa Katima Mulilo.

Nakupile kamaiso ya sikiliti kubona kuli masheleñi ao asebeliswa kaswanelo. Alweendo naize Zambezi inge likiliti zeñwi mwanaha isialezi hala kuisa mulilo wa magesi mwalibaka za matakanyani, mi imwa tasa 50% bakeñisa kutokwa masheleñi. Nahatelezi kuli mulilo wa magesi hasali taba ya ba ba pila hande, kono seli tokwahalo yeo mañi ni mañi asa koni kupila isyo, mi hakuna zwelopili ye ezahala kusina mulilo wa magesi.

Likwambuyu kacwalo nasusuelize kamaiso ya sikiliti, kampani ya Nored ni NamPower kuli masheleñi ane afilwe asebeliswe kaswanelo kuli sicaba sifumane se sñwi. Kaufela likolo neli fumani masheleñi alikana bolule ba mwanda kabamashumi amabeli (N$120 million) amapurojekiti amulilo wa magesi.

 “Kacwalo, kukala ka kulela ni kupeta, lubone kuli hakutahi nako yakuli masheleñi hasika sebeliswa, inge luna ni batu ba ba tokwa mulilo wa magesi. Na mi susueza kaufela mina kusebelisa masheleñi afilwe, mubone kuli batu ba fumana mulilo wa magesi obalukela,” nekubulezi Alweendo.

Kwamukopano oswana Alweendo nangile nako ya kuambola hala mulelotuna walikolo wa kuisa mulilo wa magesi mwalibaka za matakanyani, ili obata kubona kuli maofesi asicaba ni miyaho lifumana mulilo wamagesi. Nasusuelile bayemeli ba lilalanda ni baeteleli ba bañwi kubona kuli litokwahalo zabona litaha ka ofesi ya sikiliti, isi kabuñwi. Nabulezi cwalo kasamulaho akufumana likupo kuzwelela kwa bayemeli ba lilalanda kuli libaka za bona lifiwe mulilo wamagesi.

Hala mulelo wa likolo wakubona kuli miyaho ni liofesi za muuso lifiwa mulilo wamagesi naize tiyeho itaha bakeñisa kutokwa masheleñi. Naize kutalima taba yeo likolo lingile kuisa mulilo wa magesi kwa maofesi asicaba kuba nto yapili, kungelela cwalo ni lipatelanyana, likolo, likeleke ni liteshini za mapokola kuli kaufela lifumane mulilo wamagesi. 

Kwamukopano oswana mubusisi wa sikiliti sa Zambezi Lawrence Sampofu naize sikiliti si sana ni likolo zelishumi zesina mulilo wa magesi, mi kuna ni tokwahalo ya kuisa mulilo wamagesi mwalibaka zetibiswa kimezi amuunda pili, bakeñisa kuli kutata kusebeza kuzona nako ya muunda.

Muzamaisi swalelele wa Nored Toivo Shovaleka naize mulelo wapili neli kuli kuisiwe mulilo wa lizazi (solar panels), kono sicaba nesi hanile kuli hausepahali hande. Naize unumwaha Nored ika isa mulilo wa magesi kwa Choto ya busupa ni ya bulobapeli. Hamoho cwalo ni mandu a Shackdwellers kwa Bukalo ni kwa Kongola.