NDUMELETI wa naha India mwa naha mo, mutompehi Tsewanga Topden na kile a tambeka pene ye bata kueza N$2 million ya mashilin`i kwa naha ye ka mulelo wa kutusa bayahi baba taselizwe ki likayamana la munda.
Pene ye, yene zwelela kwa naha yani, i bonahala kuli kiye yemi mafulo ni kufita lituso kaufeela zese neuzwi cwale ha kuamwa ka butuna bwa yona.
Tuso yen`wi yene pahami ne zwelela kuba kampani ya Rossing Uranium Mine bene ba konile kubinguta pene ye likana N$1 million.
Hane kutambekwa pene simubuso, Ndumeleti wa naha yani naize, pene kamaniti ita lika kulilimanisa lisitataliso zen`wi ze taselize bayahi ba munda.
“Nelu sa koni kuyema feela ni kutalimela batu inge ba nyanda ili batu baba tokwa lituso, kika fo ni luna hane lu itekuzi kuli lu tuse se sin`wi sesi ta bona kuli bayahi ba imululwa mwa likayamana la cwale le,” ne kubulezi Topden.
Topden naize neulo I zamaelela ni pizo ya Mueteleli Hifikepunye Pohamba ya kubona kuli linaha za lifasi za tusa mabasi a naha a taselizwe ki lona likayamana la cwale le mwa likiliti ze mwa mutulo.
Naha India ne konile kubinguta pene ye likana 10 million rupees sina ka shilin`i ya naha yani, ili pene ye yema fa N$1.8 million mwa pene ya naha ye.
Hane kuamuhelwa neulo, Ngambela wa naha, mutompehi Nahas Angula na konile kuamuhela neulo ka kuitumela kwa tuso ya naha yani ni kusepisa kuli ita itusiswa hande.
Angula na sika pata lumenyo ni tabo ya hae kuamana ni neulo.
“Lwa itumela luli, mi kamaniti neulo ye itaha ka nako ye swanela luli kakuli mubuso neu patehile ni litukiso za kufumana pene yeta tusa mwa kubona kuli bayahi ba tutiswa hande mwa minzi ya bona ye potolohilwe ki mezi a munda,” ne kubulezi Ngambela.
Silikani sa naha Namibia ni naha India si zwelela kwahule mi mane ni sapili naha ye I sika fumana kale tukuluho.
India neli naha ya pili yene konile kufa kopano ya Swapo maemo a swanela a likute ni sizwale sa lifasi mwa nako yeo Swapo ne sali feela kopano yene lwanela tukuluho ya naha.
Naha Namibia mwa nako yani ne konilwe kufiwa ofesi ya Ndumeleti wa naha mwa naha yani, mi India neli yona feela naha ya pili yene konile kufa Swapo maemo ani ni lituso zen`wi, ndwa ya tukuluho hane isa zwelapili. Linaha zen`wi zona neli kona feela kufa Swapo maemo a buyemeli bwa kopano mwa naha isi ndumeleti mwa nako yani.
Kwa mukopano o swana, musupali yo mun`wi ya pila kwa sibaka sa basupali mwa tolopo ya Swakopmund ni yena na konile ku binguta pene ye likana N$13 350 kwa bayahi ba naha baba taselizwe ki lona likayamana le.
Musalimuhulu Liese Lotte Frey wa lilimo ze mashumi a loban`wi (90) yana konile kufa neulo ya hae kwa mutende wa Republikein, kuli mutende u kone kutambeka Ngambela Nahas Angula, naize nasa koni kuputa mazoho a hae inge a utwa mipilelo ya sicaba sesi taselizwe ki munda.
Musalimuhulu na konile kubinguta pene ye likana N$7 000 kuzwelela mwa pokoto ya hae, haa mwa nako ye swana na konile kufumana pene ye likana N$2 000 kuzwelela ku ‘muifwa’ wa hae ni mulikani haa pene ye likana N$4 350 ne konile kuzwelela kuba katengo ka balimi ka Dordabis Farmers Union.
Angula yana amuhezi neulo na konile kusepisa kuli uta lika kususueza limembala za Ndu ya Milao ka kukupa, kuli ni zona li kone kukopisa mukekecima wa musalimuhulu ka kulatelela mutala.
Angula naize komiti ya limembala za Ndu ya Milao ya kubona kuli membala kaufeela u binguta pene ye likana N$1 000 ne kilwe ya bupiwa kale kono limembala zen`wi lisa palelwa kufumana pene ye.