Stefanus Nambara
Apa nye tupu kava geve mbudi asi varandesi woyininke yohepere tavatameke kurandesa nye mekeverero lina kwata moyitji, mbudi zongoso kavazitambwire nomawoko gavali asi tavaparuka. Nye nampili ngoso, varandesi positanda ndi mononzira moNkurenkuru, yininke kapi yina kugenda moomu kavayigazarere awo kuna kutara tupu nye yirandwesa yawo omu yina kuzonauka morwa kapi vana kugwana varandi. Ngesi awo kuna karapo apa sivike nye, vatameka kurandesera pevango lyerudiko modoropa oku vavatura nye wondango zodoropa mosiruwo esi tuna kara ngesi sosiruwo somunkama nye awo, kuna kuyimona asi ngwendi nare vawizapo morwa nkenye ezuva awo kugwana varandi wovasesu tupu kuhetakanesa komeho sirongo vakasipate.
Anna Kasera ogu arandesa makovi katente asi yininke kuna kara mopeke kuyihetakanesa nomu mwanare apa gakara asi age kurandesa mononzira edi ava gendi vantu. “Nampili ngomu vana kutufira nkenda, makura vanatupulisire turandesere monotende edi vana tutulirepo, yininke kapi yina kugendapo nawa -ose katurende madamate mosondaha ntani kutunda opo dogoro ngesi mandaha, ose katugeve ko gamwe komakongo. Moomu tupu ono kuyimona, ago kuna kuzoza mema -sinzi sago nare gana zonauka,’’ yimo ngoso ana kutanta Kasera.Age katente asi apa garandesa mononzira, yirendwesa yendi kapi ngayikara siruwo kukara tupu mazuva gavali nayinye nare yinapu.
Gumwe ogu ana kara asi nage kuna kumona udigu, kuna kara Elina Muronga ogu ngarandesa nondja dokutereka. Muronga pwanare ngaterekere nondja pokurondera omu yakara asi varandi vendi sinzi sawo womorugendo ava ava gwanene ugendero pevango lina. Age katente asi ngesi ana vazumbanesa navenye morwa kudiruka pevango lina. “ Kutunda tupu opo vaturundurura tuwize oku, varandi vetu kuna kutupapara unene- ngesi kapi vana diva asi kupi tuna kara morwa eli evango lyepe, kapi vana diva asi ose kuna kurandesera kevango eli, evango eli lyakara asi lyihorokwa yopeke omu ava liruganesa vantu vana kuhwiliramo kufuta ntani evango eli ure noyitora.yimo ana kutanta Nurongo. Age katente asi nondja dendi ngesi kapi vana kudiranda nkenye ezuva nampili ngapi ana tereke dononunu. Varandesi ava kapi vana kara negano nkenye, vahepa tupu kutwikira kurandesa morwa kuna kara nekoro lyawo eli navapa nondja. Muronga katente asi age kuna kupita noudigu novarandi vendi wovasesu mwaza ezuva nye age kagenderere kukumbururako asi mazuva gomawa kuna kara aga ava gwana vantu nonzambi dawo, age kuvhura kugwana yimaliwa yina siki koN$1 200 dogoro koN$1500, nye ngesi hawe namo peke. Nampili vava nye ava gwana yimaliwa yawo youkurupe nayimwe ngoso hawe age kuna kugwana tupu yokusika koN$100 dogoro N$150.
Gumwe nage arandesa mononzira Irene Mpasi katente pwarumwe mezuva kugwana N$10, eyi yina kuninkisa vamwe varandese mokahorehore poyitora, yina kara asi kapi vana yipulisire. Udigu umwe vana kumona ou wokutanta asi vahepa kulipa siruwo mwaza sivike tavawizapo wopeke makura awo tava kahingira kembo vandindire siruwo sawo. Ehundiro lyawo kuna kara asi vanahepa kuvapulisira varandesere pevango lyawo omu navavakeverera, kukwama ngendeseso zoCovid-19 vapopere varandi vawo asi vahagwana kambumburu aka koCorona.
Ose kuba hara tutengura mononzira edi ngaturandesa, nampo kuvhura tukagwana varandi moomu ngatuvagwana nare. Ntaantani tupu sure zipaturuke ose tuna kara novanona vanakudimba sure vakara momavango gokurara, ose kwagazarere asi kuwiza kwetu oku hawe tatuyagwanamo Yuma eyi natukatumisa vana vetu kosure nsene asi nazipaturuka nye kuna kumoneka asi tuna zumbanesa unene.