Tokwahalo yamezi akenile itisize sabo yalikomano mwahala lifolofolo zanaheñi ni sicaba mwalikiliti zaKavango ni Zambezi, sihulu likwena ni likubu hañata litaseza bayahi baminzi mwalinuka zepeli zebuba nako kaufela.
Butata bobuñwi mwa Zambezi bobutisa kutatesezwa kilifolofolo zanaheñi, kibatu kutokwa mezi akenile mi bafapelezwa kuya kwanuka kuyoka mezi, ili kobayo katana ni lifolofolo zebuhali zeo.
Mwasilimo sa 2021/2022 nekubihilwe likezahalo ze112, hakubanywa nize 101 zene bihilwe silimo sa kwamulaho.
Likezahalo ze96 neli batisisizwe mi zelishumi kazesilezi nelisika batisiswa. Nihaike likwena ni likubu halibaliwi kuba lifolofolo zebuhali hahulu, litaseza hahulu batu mwasikiliti sa Zambezi.
Cwalecwale ndui walilimo zemashumi amane kazetalu kuzwelela sikiliti sa Zambezi, nataselizwe kikubu hane asweli kuyamba kwalisa la Mutundwalo, mwasilalanda sa Kongola.
Hana bulela hala litaba zeo mubusisi wasikiliti sa Zambezi Lawrence Sampofu, nahatelezi kuli kikwabutokwa kuli mipila yamezi yezwa mwalinuka kapa yaliliba, iswanela kuiswa kwaminzi kuli bayahi banoka teñi mezi, ili kusabisa likomano ni lifolofolo.
Nabulezi hape kuli musulo wamasheleñi olikani, upaleliswa babeleki mwasikiliti kualabela kwalitaba zeo.
“Kubanga ni tiyeho yakulifa yataselizwe kifolofolo, ili taba yetisa kuli balimi babilaele,” nabulezi.
Sikiliti kacwalo sisa talimana ni butata bwakuisa mipila ni liliba zamezi kwasicaba.
“Buñata bwasicaba saluna bafumana mezi mwaliliba mi babañwi basaka mezi mwalinuka, kacwalo bamwakozi yakusebelisa mezi amasila,”nabulezi.
Sampofu nabulezi hape kuli kikwabutokwa kukala kukutula mezi aswanela kusebeliswa kisicaba ni mwalitaba zanjimo.
Kuyepa liliba mwalikolo hamoho cwalo ni kuyepela sicaba kasibili nekuezahezi kamasheleñi azwelela kwamuuso.
Mubusisi hape nabihile kuli liliba zepeli zene sulezwi masheleñi kikatengo kaEnvironmental Investment Fund (EIF), neli yepilwe kwamushitu wasicaba waSikanjabuka, mi siliba silisiñwi sene sisulezwi masheleñi kipurojekiti ya Nilaleg, nesiyepilwe kwamushitu wasicaba kwa Zilitene.