Ombara yotjiwaṋa tjOvahehe, tjehi ndi Otanzania, katjisupi ya ri mEhi rOvandoitji, okuyarura ombamba yaihe omunene. 

Ihe omunene Mkwawa, aa pirura ohuurire yEhi rOvandoitji nu mo 1895 a twa ombaze pehi kutja “pendje nokuriwisa kehi yohuurire yOvandoitji, meve rwisa ngandu komayanderondero, nu pendje yokuriyandja me ṱondjembo yandje omuini”. Mo 1898 kotjiuru tje aku turikwa otjimariva tji tja tjita kutja ma rire omuyevwa tjimuna otjipuka. Posi ya ovemuyeve ovasorondate vOvandoitji tji ve ri pooku mu vaza nokumukambura ave vaza otutu twovakwatera vevari meṋe yomuriro. Rumwe ndwa tjiukwa otjOrombara Mkwawa. 

Osesanda Omajora Merkl novasorondate mba zuva ozombosiro zozondjembo eyuva ependukirwa ave toora otutu twi ave tu twara kondanda yavo Okaputeina Tom von Prince ngwa kahisa otjiuru tja Mkwawa. Kombunda atji hindwa kEhi rOvandoitji pu norutu rwe posi ya kombunda aru kahindwa aru yaruka kutja ru kapakwe otja kombazu. 

Okupanguka nOnamibia, rwOzombamba nḓa hindirwe kEhi rOvandoitji, ngamba nḓeri ngo nandarire kutja tjiva zawo za kotoka ape povikando vitatu okuza mo 2011 indo ozondenga tji za kotorwa, inḓa za Tanzania tji va  omihoko vyazo vya tezewa nu vi tezewa. Nounongo wakandino ndi tjimuna imbwi wina mbu ungurisiwa okuhaṋa ombinḓu yaihe nomuna. 

Ozombamba azehe o-12, onḓa yakurirwe okuyarurwa kOtanzania. Za yandjererwe poruveze tjingero indwi Ozombamba ozondenga nḓa kotorwa mOnamibia mo 2011 pu za yandjererwe, indwi Ocharite motjihuro ohongora Omberina. 

Mkwawa wotjikutu tja Muyinga wa ri omunane wotjiwaṋa otjinamasa tjOvahehe tji tja hara omasa morukondwa indwi Oiringa Mufundi komamuho wa Tanganyika. Otja tja woronganisire omaṱunḓu ayehe kumwe kombanda yesere. Wouhonapare mbwau honaparere po mehi ape rwounene wozomeira o-14,000.