Ozoserekaze nombazu vya honaparere omakutu

Ozoserekaze nombazu vya honaparere omakutu

Ombazu yotjimbumba tjovakazendu vOvaṱakume mbaave yana otja kombazu yawo, ondja honaparererepo omaisakero wekutu komukwatwa wawo ngwari ohongora momuhoko wawo na wina motjiwaṋa tja Namibia atjihe. 

Pomakutu womupyuke movyomuhoko nombazu yOvaṱakume imba Ova!khomanina na wina otjiwaṋa tja Namibia mozondi zatjo pekepeke mu mwari ovoporotika, tjinene Oswanu, Kephes Conradie. Pozongungu za Katutura ozongurunguru momaturiro inga nge tjiukwa otjOndorama Oroviungura nda zuko. Ovakazendu imba vari momuzaro wombazu wovivara oruhapo notjivapa, mbi mavi tjama kerapi rOtjirata tjOmbazu tjOvaṱakume, vari amave nḓerere okupa omuyaruke Conradie ondengero yakatjotjiri otjomurwire womuhoko notjiwaṋa tje tja Namibia oruveze rohuuriree ya South Afrika. Moviṱo ovingi pekepeke tjari Omuhaamise wOvihavero vyOkomiti Ombitise yOvaṱakume. 

Conradie ke na indi wa nambirahire omuhoko we nombazu wawo eye ma kara nomize omikoto mbya pama mehi nu wari orupa rworuhindo orutenga rwovazoozu mo 1972 ndwa kara notjihunguriro oruveze indo u na ingwi ngwari Oministera Ondenga ya South Afrika, John Vorster, mOpretoria. Nonḓoneno kutja omuhoko wOvakwena imbwi Ovambondelswarts ndino ndi okukarerera nehi rawo rwotjizeero nu wina u pewe omeva. 

Tjingetjo kombanda yaavihe, aa kambura momanyomokisiro wovakwatera, onduri yawo neraka na wina omerinaneno wawo. 

Otjomukuranepo wOnamibia National Front (ONNF) wa kakara kombongarero youye ohunga Nonḓuvasaneno Youye nOnamibia Nomausemba Wovandu mOndjineva kOswitseranda mo 1975. Eraka re aari zemburukisa Onamibia kutja ombazu nongaro novitjitwa vyomuhoko, tjingetjo ohepero tjimuna oveta moporotika. 

Conradie wa kwaterwa mOtjomuise mOtjiwaṋa tjOva!Khomanina, otjo tjaatji turire mOndaan Viljoena (pendje na Tjomuise mondjira ndji tuvakana omitumba vya Hochlanda okuyenda koutokero nganda ai tjombokera kEzorongondo). Oruveze ndino ndi otjiwaṋa ihi tji zemburuka nokuvara otjehi ratjo rwotjizeero. Oomonḓero nozongari za Conradie kutja wina ma kondjere Ovambodelswatz ehi rawo rwotjizeero otja tjeri kondjera ku nohoromende yombangu ya South Afrika nganda atji karerere naro. Wa kwaterwa moruvanda mo 1937. 

We rihonga pozosikore inḓa: Oella mOtjomuise no Dr Lemmer mOtjomejamomutumba. 

Arire omupyuke movyoporotika nozombura o-17 uriri ngandu tji ma hiti mOkomiti Ombitise yOvaṱakume mo 1954. Arire umwe wovanane vOSWA Democratic Union (Swadu) mozo-1960. 

Kombunda a hiti mOsouthwest Africa Union (Swanu), rutenga otjOmuhandjaure wOndjivisiro nu kombunda, 1957-69, Omutjangerepo Omunene. Wa ṱire mo 2014.