Ku mbari koruvanda kundino ndi mbu mave yende amave rire ovaṱiṱi motjivarero tjinga ovengi ava yaruka kohurututu, ekuruhungi ndi ezemburukise roruveze nongarero yawo mOruvanda.

Omaturiro wawo ohoveka nokuhina kutja nge nomaturiro womukeehoko pendje nokutja yari omaturiro wOvazoozu avehe ohumburuko nOvavapa ovo mbaave kara kaa kuzu okotjihuro, omaturiro wOvavapa. Pendje nokutja mokati kawo nu tjinene kutja omokati kOvaherero nOvambanderu va turire otja kotuzo twawo tjimuna kutja Otjitjaimba poo Onḓonḓu yOnyoka na nao. Ongeri Omaturiro inga ngaaye tjiukwa otjOruvanda mOtjomuise ozombura ozonguru Ovazoozu mu veeku senina okutura okuza komaturiro warwe tjimuna Okongova, ndino ndi nge tjiukwa ngamba otjOkongova poo Oklein Windhoek, okuundurirwa kOkatutura otja tji ke tjiukwa ndino ndi owo ku va tjindisiwa imbo va Senina mo 1968.

Onongo Henning Melber pu na omuperende, Dieter Hinrichs, eye nguri omuperende omukuru Omundoitji ngwa zire kEhi rOvandoitji okuyekuungura mOtjomuise mOnamibia mo 1959-1960, va pitisa embo ndi mari teza omakuruhungi wOruvanda ngandu komaundururiro wakotjomasa wOvazoozu kOkatutura. Otja tji ve ye serekarerwa nokuyekongorera momatjangwa. Kutja Oruvanda oro nduri orupa orunahepero womakuruhungi wOvazoozu mOnamibia nu wina ngu maye kutwa kongondjero yombiriririro yohuurire ngandu kotjirwa tjongutukiro aye ha zembwa. 

Melber membo indi ma yaruka koruveze orukuru rohuurire yOvandoitji o-1884 ngandu mo 1915, oro ndwa kongorerwa i yoṋiṋikizire yohoromende ya South Afrika yombangu yotjivara. Otuveze atuyevari itwi Ovazoozu mu va tjindwa nombangu mokutja kaave yandjerwa okutura pu mave vanga nokuzera okutura na wina tjingetjo okunyinganyinga poo okuryanga. Okuhina eha kwawo ingwi oku kwa tjita kutja Ombara Hosea Kuṱako ma ute ongumbiro ye indji: “Ozonḓera zeyuru ze noviruwo ingwi omuna womundu ke na pe twa otjiuru”. Omaturiro wOvazoozu apehe pu va undurirwa wina nge ha ri nondyero otjomaturiro ayehe wovandu ngu ya sere okukara nawo. 

Ma yata mOtjirata Otjiyandjandunge tjOvazoozu tji tja utirwe mo 1924; omuano omihoko vyOvazoozu mbyaavi pupu pamwe nandarire mongondjero youhonapare okuvihaṋa. 

Ama zemburuka ovimbumba vyomizumbi ya Johannes Mureko na Laydon mbaave yorokisa otjiwaṋa metuwo rwomerinaneno ra Bowker. Wina mari yata mongamburiro ozengi nḓaari zozombongo zOvirumbu Oanglikan, Oruhindo, Oroma posi ya nḓaari mOruvanda wina. Na nao ngandu tji mari pata nOndejmbo yo 1959 nomaundururiro wovandu kOkatutura. Embo ndi mari vazewa ponganda yOmambo ndjiri mOauspannplatza mOtjomuise.