[t4b-ticker]

Ominista Oya Limbililwa Onkalo Yomalusheno

Home Archived Ominista Oya Limbililwa Onkalo Yomalusheno

WINDHOEK Ominista yOomina nIikwankondo, Erkki Nghimtina oshowo Omukuluntuwiliki gOlaata yEkondololo lyOmalusheno (Electricity Control Board), Siseho Simasiku oya holola omalimbililo gawo kombinga yonkalo ya nkundipala yomalusheno miilongo mbyoka hayi gandja omalusheno kuNamibia. Aanambelewa mbaka oya tsu omuthindo kompumbwe yaNamibia okupendula po oonzo dhe dhomalusheno mbala ngaashi tashi pumbiwa omanga oshilongo inashi gwila momwigo gomilema nenge odhima. South Africa, ngoka ha gandja oonkondo dholusheno kuNamibia dhi li poopelesenda 60 okwe shi yelitha mo sha yela kutya ita ka vula we okugwanitha po oompumbwe dhaNamibia, oshoka okwa tala manga koompumbwe dhaanegumbo lye. Zambia naye okwa ninga etseyitho lya faathana kutya oshilongo she nasho osha taalelwa kompumbwe onene yolusheno, noya thaneka okuninga oshigongi omwedhi tagu ya okutala nkene taya vulu okukandula po omukundu nguka. Zimbabwe ngoka a shaina etsokumweuvathano lyokapandi koomiliyuna odhindji naNamibia omathimbo ga zi ko li nasha nomukuli nelanditho lyomalusheno, naye ota ka komba manga megumbo – ano ta ka sa manga oshimpwiyu shoompumbwe dhe ngele emona lye lya ti po hwepo, Simasiku ta ti. Minista ta ti: “South Africa okwa lombwela Namibia kutya ope na uupyakadhi. Zambia naye ita ka kala e na oonkondo dholusheno dha hupa ko, nangele emona lyaZimbabwe lya nawapala, otaya ka kala wo ye na ompumbwe onene lyolusheno moshilongo. Onda tila lela ongaminista yoomina niikwankondo.” Minista ta ti kutya onkalo yokwaanetegameno moshikondo shiikwamalusheno oya guma unene omapendulopo moshilongo. Minista ta gandja oshiholelwa shehangano lyokuhengumutha iikwaitenda yoaluminiuma ndyoka kwa li yi na okudhikwa mOmbaye oomvula dha zi ko. Ehangano ndyoka okwa li yi na okukuta miilonga aaniilonga 12 000, kakele inali vula we okutameka omolwompumbwe yomalusheno inaga gwana. Minista nOmukuluntuwiliki gOlaata yOmalusheno oya tsu omuthindo Namibia a pendule po oonzo dhe dhokudhiga iikwamalusheno. Simasiku okwa ulike wo kutya egwedhelo lyomalusheno kuNampower noopelesenda 13.6 olya simana okutala komaupyakadhi ga taalela oshikondo shika. Ihe okwa londodha kutya ondando yomalusheno moSouth Africa otashi vulika yi ka londe iikando itatu omvula tayi ya. Namibia oha landa nale omalusheno kondilo opo a gwanithe po oompumbwe dholusheno. Pokati mpoka, Nghimtina moshiwike shika okwa gandja olisinisa yi nasha nokudhiga olusheno halu longo kombepo kehangano Aeolus Power Generation Namibia, ehangano epe ndyoka li imanga uukumwe noUnited Africa Group oshowo ehangano limwe lya yambukile kOndowishi. United Africa Group noAeolus Associated kehe limwe oyi na oshipambuliko shoopelesenda 40, omanga oopelesenda 20 dha nuninwa aaniilonga mboka taya ka mona wo iipambuliko monakuyiwa. Ehangano ndika okwa tegelelwa li ka kute miilonga aantu 1 500. Olisinisa ndjoka otayi ka pitika ku totwe iilongitho hayi longo kombepo okudhiga olusheno mbyoka tayi ka dhikwa pOliindili, Ombaye nOrange. Omipepela dhombepo dhi li 102 otadhi ka dhikwa po muKotoba omvula ndjika, nedhigo lyolusheno okwa tegelelwa li ka tameke pehulilo lyomumvo 2008. Oprojeka ndjoka yokapandi kobiliyuna yimwe oshinkwanu yimwe otayi ka dhiga olusheno lwoonkondo lwoomegawate 92. Ngele oya tameke otayi ka kwatha oonzo dhedhigo lyolusheno moshilongo ngashi ositaasi shomakala poVan Eck mOvenduka, Paratus mOmbaye ndjoka hayi dhigi olusheno mokulongitha omahooli goparafina oshowo ositaasi sholusheno hashi longo kegwo lyomeya poRuacana. “Nompumbwe yolusheno moshilongo oshowo moshitopolwa, oompito dhoka dhi li po kutse okudhiga olusheno katu na oku dhi etha dhi pite po,” Simasiku ta ti. Omuthika gwaNamibia okudhiga olusheno lwa gwana okukandula po oompumbwe dhe monakuyiwa osha ninga oshishonekwa shotango kEpangelo, Nghimtina ta ti. Ishewe epangelo oli na okukatuka oonkatu dha kwata miiti okutaalela eshongo okukaleka Namibia e na olusheno lwa gwana okuthika momumvo 2010. Epangelo olya ninga omapekapeko goosikema dhokudhiga olusheno lwomeya pomilonga dhaNamibia dhoka ihadhi pwine moNooli oshowo okupendula po omuuku nenge ohaasa poKudu omolwomalalakano gokudhiga omalusheno.