BABANCA mwatolopo ya Katima Mulilo seba nyungile litoho za bona kuamana ni lizwelopili za mubuso fa toho ya kuli, mubuso unze u sweli kulilimanisa bunjebwe, lukupwe ni kutisa misebezi mwanaha.
Babanca neba kile ba tumusa linonge ze kwa’malyalya’ a naha, ko bayahi kaufeela hamohocwalo ni mazwahule neba kopani hamoho kutabela Lizazi la tukuluho ya naha ye hane I kwanisize lilimo ze 17 kuzwa mwapuso ya buhateleli ni sialuluti sa mubala.
Yana kile a patalaza lin`usa la Mueteleli wa naha mwatolopo ya Katima Mulilo neli Likwambuyu wa Likolo la Linzila ni Liswalisano, mutompehi Joel Kaapanda yana kile a tumusa lizwelopili zeo, mubuso seu konile kutisa kwabayahi ba naha, kutateka ka tuto, mulilo wa magesi mwalibaka za matakanyani ni kumateha hande kwamikwakwa hala lizwelopili zen`wi zene kilwe za tumuswa ki Likwambuyu.
Nihaike bun`ata bwa batu bene bali kwalibapalelo la mbola la Katima Mulilo neba kile ba amuhela lin`usa ka mazoho a mabeli, ba ban`wi neba sika lumelana ni lizwelopili zen`wi zene kilwe za tumuswa mwalin`usa tuna leo, sihulu babanca.
Nihaike mubuso uli, unze u lika kamo u konela kaufeela kuli u lilimanise bunjebwe ni lukupwe hamohocwalo ni kutisa misebezi, babanca mwasikiliti sani bali tuso ye nyinyani kiye swelwi kuno fiwa kuli, kulilimaniswe matata a taselize baituti ba ba siyala litopa zabo giledi 10 ni 12.
Hane kubulelwa kwababihi ba mitayi ya makande sunda ye felile kasamulaho wa ‘malyalya’ a simubuso kwalibapalelo la mbola la tolopo, mutangana yo mun`i na kile a nyaza kuli: “Ha lu sika taba; mutalime na, hani sebezi, ha nina mashilin`I a kulifa kwaNAMCOL.”
Fa ngambolo ya babanca yene kilwe ya swaliwa sunda ye felile fa NBC Silozi Service mwatolopo mwalihola za manzibwana kasamulaho wa kutabela lizazi la tukuluho, babanca neba kile ba nyaza mubuso kuli unze u palelwa kucinca linaneho zen`wi za mulao o hanisa baituti baba siyala litopa zabo giledi 10 ni 12 sibaka sa kukutela.
Neba nyazize ka linonge za kuli, mubuso se u beyezi kwatuko lipizo za bayahi za kufumana tatululo sakata kwalikayamana le, ka kuekeza kuli ze kize se tisize kuli palo ye pahami ya ba banca itenge mwalimpangaliko za bubangoki mwatolopo.
Ze ni halilicwana, tolopo mwalikweli ze felile ze, se boni lipuisano za ‘kangisano’ ze shelana zene ikambotwa feela fa toho ya bukebenga mwatolopo.
Batu ba n`ata sihulu basali seba boni situhu ni likayamana haba ikamaela mutakafululele, ibe musihali kapa busihu, hala zen`wi kufosana isi ka tato ya bona ni kuuzwezwa mihala ya mwamazoho ona macellphones ka sikuwa.
Mwamazazi a felile, musali yo mun`wi na kile a matela litino za hae ni kufapelezwa feela kuli a ikamaele ka mapunu ki libangoki ze sika zibahazwa kale, mwanako yana kwezi simbayambaya kapa kona kataxi kuli a punyuhele hande kwandu ya hae kusina mufufuzo mwasibaka sa Mission Compound mwatolopo ye swana yona ya Katima Mulilo.
Simpangaliko se ni limpangaliko zen`wi seli tisize sabo kwabayahi ba tolopo baba tabela kubona kozo kai ni kai.
Kika zona limpangaliko ze bayahi ba ban`wi seba kile ba biza mubuso kuli u ‘tapise’ mulao wa tuto ni kulumelela ‘litimbi’ kuli lino kutela litopa ze siezwi ka kozo kusina silibonda.
Babanca hape ba tabela kubona misebezi ya makopanelo ya lizwelopili ona maprojects anza mbalamaniswa mwalibaka ni minzi ya bona ili kuli kufumanehe misebezi ni kulilimanisa bunjebwe ni lukupwe.