ONGWEDIVA – Ovanhu 11 ova xulifa omanga ve li 4356 kwa lopotwa va hakulwa moipangelo yoshitukulwa shaHangwena, Omusati, Oshana nOshikoto va kwatwa komalaria.
Omivalu edi oda shangwa okudja omudo wa dja ko muKotoba fiyo oneudo.
Oshipangelo shEenhana osho shimwe sha lopotwa nomivalu di li pombada, dovanhu 1 462 va kwatwa komalaria.
Oshipangelo shaKongo okwa lopotwa ovanhu 802 omanga kEngela okwa lopotwa ovanhu 539.
Ovanhu vatano ova xulifa komalaria mOhangwena.
Edi oda popiwa komukulunhuwiliki woshipangelo shEenhana Dr Odon Nkongolo.
Okwa ti ovanhu 281 okwa li va tambulilwa moshipangelo tava pangwa malaria.
Omukulunhuwiliki wouhaku koshitukulwa shaShikoto Josua Nghipangelwa okwa ti omudo wa dja ko moshitukulwa shaShikoto omwa lopotwa omivalu dovanhu 720 va kwatwa komalaria nosho yo ovanhu vahetatu va xulifa.
Oshitukulwa shaMusati osha lopotwa omivalu dovanhu 503 va kwatwa komalaria.
Oshitukulwa shaShana omwa lopotwa ovanhu 78 nomafyo ovanhu vatatu.
Ounona, ovanhu okudja peedula 20 fiyo 40 ovo unene va lopotwa va ninga oihakanwa yokukwatwa komalaria.
Okwa ti omikunda edi di li kombinga yokeengamba ngaashi Angola naZambia odo unene da ninga oihakanwa yokukwatwa komalaria.
Omundokotola Nkongolo okwa lombwela oshiwana opo shi liamene komalaria unene tuu pefimbo eli lodula.
Okwa lombwela oshiwana opo shi liufe komilandu dokukelela malaria nosho yo okulopota pefimbo ovanhu tava ulike omadidiliko amalaria.
Okwa ti osha fimana ngeenge omunhu a kwatwa komalaria ile ta ulike omadidiliko ta lopotwa pefimbo opo a dule okupewa omayakulo opaunamiti.
“Oshiwana nashi longele kumwe novanailonga youministeli wouhaku, ovanhu nava topolelafane ouyelele nehongo momikunda kombinga yamalaria,” ta ti.
Okwa ti ouministeli wouhaku onghee ngaa tau twikile nokuyandjaneke eenete dokulela eemwi nosho yo oprongarama yokupombela momaumbo nokuyandja ehongo nouyelele.
Okwa weda po ta ti ovanhu nave lituvikile meenete dokukelela eemwe.
“Oshiwana nashi longele kumwe novanailonga vopombela molwaashi osha fimana ngeenge momaumbo tamu twimikilwa opo kukelelwe etandavelo lomalaria,” ta ti.
Nkongolo okwa ti oshipangelo shaKongo okwa didilikwa ovanhu tava ka pangwa malaria kwa laata.
“Omunhu otai koshipangelo konima eshi e li mokati koshidu,” ta ti.
Okwa ti ovanahambo ve li kOngo ova ninga oihakanwa yokukwatwa komalaria molwaashi kave na eenete dokukelela eemwe.
Ovakunhuwiliki vouhaku koshitukulwa monooli ova hokolola tava ti ova taalela omashongo oiyendifo inai wana okulongifa ngeenge ovanailonga vouhaku tava i komikunda dokokule.