Lahja Nashuuta
Omu nye tuna kuza momahoroworo goupresidente nombongarero zanavenye, mbunga zokugendesa mahoroworo moNamibia ngesi zina pumbwa yimaliwa yokusika koN$22 zonomiliyuna omu navaranda nye yiruganeso yokuvhura kukahorowora ponze ndi omu navakatjangesa vantu ponze kuruganesa nolaptops morwa kapi vana kugwana edi nolaptops esere vavaka ndi dazumbana.
Eyi kuna kara nye yokugwedako ko N$83 miliyuna ezi zakara asi kwazitulira ntere wombunga zokugendesa mahoroworo asi varande yiruganeso yomomberewa nokufuta oko vana kuyigwana, yokuruganesa komahoroworo ntani nayimwe ngoso vana pumbwa, ntani kukahira mavango aga ngavaruganesa mosiruwo somahoroworo.
Nayinye eyi tuna kuhuyunga apa kuna kara vanayitjanga mombapira zaECN zeyereko simaliwa somo 2024/2025 eli kavageve nye mombongarero zanavenye sivike kasipwire.
Meyereko nye lyosimaliwa posiruwo esi, ECN kuna mupe nye yimaliwa yokusika ko N$438 miliyuna omu nawapayika, nokugendesa mahoroworo aga gana kukakarako mo 27 Mangundu mvhura zeezi.
Magano nye aga vana kara asi yininke ntaantani ndiro, kuna kara nye nolaptops edi vana kupinganeseramo konokolaptops vavaka dokusika ko 117 komberewa zonene zomahoroworo. Dogoro nayina ngesi simpe kapi vadigwana.
Mukurona pamberewa zomahoroworo Petrus Shaama katanterere sayitunga zaNew Era asi makonokono kuhamena widi ou simpe kuna kutwima. Age, simpe katente asi mapuragero gomonda zomberewa ngesi vana gamana ano muna mberewa ndi murugani ogu gakere gosinka sangoso mokukeverera evango eli ngesi nare gakamoneka kokomitiye zepisuro.
‘’Mokuyidiva nye eyi asi yininke yazumbana yepangero, makura kuna kara asi sirapotwa sangesi kwasipatwilire asi vahepa kugwana nolaptops edi dina zumbana.’’ Yimo ana kutanta Shaama.
Apa nye ana kufaturura eyereko lyosimaliwa mombongarero zanavenye, muna sipundi gombongarero zanavenye Peter Katjavivi katente asi awo kuna kudimenena unene komalikwamo gatatu, gana kara asi egendeso lyomahoroworo, kuhorowora ntani erongo lyokuronga vahorowoli, nokutulisapo noveta ngendeseso nanayinye yokuvhura kugava sirugana. Simaliwa sosinzi kuna kara nye asi kuna kusitura kelikwamo lyokulitjangesa vahorowoli.
Mbunga zomahoroworo kwakara asi nkenye konyima zonomvhura murongo zahepa kutulisapo elikwamo lyetjangeso lyanavenye yipo vakare nomadina govahorowoli wovape. Sikando sokuhulilira vatjangesere vahorowoli navenye kwakere mo 2014. Mvhura ezi elitjangeso talitameke mo 3 Pembagona ano kukahaga dogoro mo 3 Siwogedi.
Sirugana sangesi kuna kukapura nye ECN yimaliwa yokusika ko N$161 nomiliyuna morwa awo kuna kuvandindira vakakute nokukadeura vantu navakatjangesa nkukaninkisa mahoroworo wokusika ko 16 000.
Mokugwedako ECN simpe nakapura mahauto gokusika ko 1 500 siruwo selitjangeso lyanavenye ntani mahauto gokusika ko 2 500 siruwo nye somahoroworo goupresidente ntani mbongarero zanavenye.