Sorosi !âisendi !khaigu hoa ǁaeb !nau-amdi diga ǂganamsase mā, soab !nân ge ǂguina !augab !âisende ge tsoatsoa, !gōsase !khoesa.
Nēs !nâ-ūn gagasi tsî sorosi ǂurusib !gâi!gâba ra hōdawa amaga. ǀAeǁgamsa xu Daan Viljuns ǁga garu daob ge !nāsase !kharaga kurin, sorodi ǀnōb tamas ka i o mâtikōsets !khoes ǀgaiba ūhâs ai i ǀnōhe tamase, !khoe-aon xa tsēkorobe ra sîsenūhe.
Nēs ge 5 xu 25 kilometergu kōse hâ !nūsib tamas ka i o !nāsases tsîna ra !khōǂgā. !âisen!khaigu di ǂgamamhes ge nē khoen hîa ǂurusib âna ra aimâina ra ǁgari, in !nāsase sâǁaega !khoes tamas ka i o ǀurihā!gabis ǀkha ǀhaweǀhawesen.
ǁNaetisase nē daob ai hâ !khoe-aob, Leslie Purizab ge ge mî, ǁîb ra !âisens !nâ-ū soros âba ǂuruse ūhâsa ǁgūba !khaisa.
ǁÎb ge ge mî, sorosi !âisendi !nâ-ūts sa soros taniǁkhāsiba a ǀgaiǀgai ǁkhāsa, !gōsase nē ǁaeb hîa da Covid-19 ǁōs ǀkha ûiǁare hâb !nâ.
Hoa !Hūbaisi ǂUrusib !Nans (WHO), ra mîsa !oas ge Covid-19 ǀom ǀgaub !gomsin tsî noxopa ǀnîn ǂurusiba ǁgoaǂuis ase ībana !khōǂgā hâ.
!Khoes ge sorosi tsî danas ǀkha ra !gûǁare ǁgoaǂuidi tsî ǁkhāti oredi tsîna ra mā. ǂHôare-aob, Denver Kistingi ge ǁaupexa haka kuriga ǀnai ra !khoe tsî nēs !aroma ǁîb soros tsî gagasi ǂurusiba ra gangan.
“Nēs ge a ûib di ǀkharaǀkharas !â: sats ra sîsenǂgā ko ǀnōbats ge ra hōdawa, tsî hoan ge sa ǁg.bade xu hâ. ǂAuse tsoatsoa, ǀomǂgā tsî ǀomǂui, sâsâsen ǂhâbasa i karao, ǁgam-e ā tsî hoan!gâ-ai, sa ǀkhā aitsama ǀnûgu, sa ǁkhāsiba ra ǂan!gâ tsî ǁîb !nâ hâse.”
“Kaise ta ge ra gangan, ǂuru ǁnâu!āb tsî mâǁawos ǁkhāsib !aroma. Nē ǀgaub hoan xab ǁîba kaise a supuǂganǀgaub ǁgâi!gamsase tsâs tsî soros tsî ǀoms âtsa sâsasib !nâ ūhâs dib hîats a hō ǁkhāba.”
Danas mâsigu ǀaedī-aob, Dr Shaun Whittakeri ge ge mî, ǀnî khoen ra ǁnaetib ase !âisen on nauna nēs xa ra ǂgaoǂgao!nâhe tsî !âtsoatsoasa.
ǁîb ge ra ǂgom!gâ, nē ǁnaetigu nî ai!gûsa, Covid-19 mâsigu ga !gâi ǀkhāb !oa a dawasens tsîna, ǂgui !gâi!gânas soros tsî gagasi aikha nēpa xu ra domdore amaga.
Aiǁgausets ge !gâise tsî ǂhâbasa irga ǁom, soros âtsa ǂguros go īsa xu nēsi !gâise tsâtsoatsoa, ǂûturuaba !amkuse oahā, sa ǂkhûs !khōmais ǁkhāsib xūn dba !gâi tsî ǁkhāri sīgu tsîna ra ǀgaiǀgai,” tib ge Dr Whittakera ge mî.