Likwambuyu wamakete Kalumbi Shangula ubulela kuli naha izwelapili kufumana kekezo yalipiho zamatuku asiozwa, mi naize mwalilimo liketalizoho zefelile lipiho zelikana 96 000 neli bihilwe mwalipatela zanaha kaufela. Kono naize kwakonahala kufukuza lipiho zeo. “Mwalilimo liketalizoho zefelile lipiho zamatuku asiozwa zelikana 96 000 neli bihilwe kwalipatela zaluna naha kaufela nihaike naha Namibia iezize hande hahulu mwakulwanisa kuambalakana kwakakokwani ka HIV,” nekubulezi Shangula viki yefelile kanako yakuhatisa litaelo zabulalu zanaha kaufela zakulwanisa matuku asiozwa.

Shangula naize tukokwani totulikana mashumi amalalu twahasana mwalikezo zakusomana, kungelela cwalo ni syphilis, gonorrhea, chlamydia, trichnoniasis, hepatitis B ni amañwi cwalo. “Matuku asiozwa atisisa butata bobushelashelana kwaneku la makete hala kusomana ni kutahisa mabasi, kusapepa, kensa, ni butata kwa baima,” nabulezi. Kacwalo Shangula naize litaelo zene hatisizwe kizabutokwa mwakusebelisana hamoho kulwanisa litaba zaketululo nikubona kuli batu kaufela ni liswanelo zabona mwanaha Namibia zakutekiwa.”

Nakupile batu kaufela kuisileleza kwamatuku acwalo, mi taba yebunolo kikusebelisa condom nako yakusomana. Muyemeli wanaha USA Tiffany Miller naize matuku asiozwa azwelapili kuimeza makete asicaba. “Matuku asiozwa akona kufofaza sifumu. Zetiswa kimatuku awo halikoni kuicanganiswa kakuli halitasezi feela mibili yabatu kono litaseza cwalo ni minahano ni maikuto abona,” nabulezi. Yomuhulu mwalitaba zamakete Dr leonard Bikinesi naize naha Namibia italimana hahulu ni matuku ao mi naize akona kutisa kuli mutu ayambule kakokwani ka HIV.