Otjikutu tja Mbuende ma tji twirisa etjo ratjo  mo Kapendje tjiyeri etenga komweze mbu ma uyende, Seninaøi.

Etjo po ombindi indji, mu varwe ovingi, otjo ndjozikiro ko va kuru varo, Gotthard Kakuinakuine Mbuende, no mu zandona we Gabriel Gotthard Mbuende, aveyevari mba yata ozondambo ozo ngoto mo tjitamba tjo porotika no ma hongero oruveze ro tjirwa tjo ngutukiro na kombunda ya nao. Owo oo ihe munene naihe yo mu yaruke Virimuje Mbuende no mwangu we Onongo Kaire Mbuendena no mu ra mwao, Vicky Uakahungira Kaura. 

Kavirihakako kutja etjo indi ma ri twirisiwa tjeri etenga komweze mbu ma uyende. Omayuva wo ma suviro tjingeyo otjeri omazemburukiro oyetja 118 we Raa Romayandekero wo muhoko iyo Ngenerara Lothar von Trotha, ngwari  munane wo rupa rovita mo Namibia rwehi ehuure rOvandoitji nda yandjerwe tjiyari 2 ku Seninaøi mo 1904. Tjandje Mitiri Gotthard Mbuende uno zo bmura omurongo uriri. Pu ma pe hee kutja eye wa hupa ko TjiÞiro Otjindjandja. 

Otja ko nongo Mbuende ina omunene ngwa sewa osewa iyo TjiÞiro, aeri omuÞiÞi wina wa kaumbisiwa ko mi hoko vie koresevate iyo uhonapare wo huurire neye oka ka kupirwa iyo muramwe. Kutja otjikutu tja Mbuende tji ye ku nyomoka otja tji tja nyomoka nai.  Pu ma pet ja mo watjiri otjo, tjimuna indi epaha ra Tjiute eheka, ehupe ko Tjitiro  otjo kuro tji tjiheri omakurhungi omaserekarerwa uriri nu ngwari posia tji tje tjituna ko nyama na mo mwinyo na tji yesa mo otjiÞo otjo tji ri natjo ngamba. Nu inga eehi ro kongotue retjo ro Tjimbuende indi. 

Mo ku teza ekuruhungi indi oro Oritjavari otji ra karere no tji hungiriro mOtjomuise oku zemburuka omukuru waro ingwi MiÞiri Gotthard Mbuende otjo muka ndjira mop tjtamba tjo ma hongero otjo tjiuru otjitenga tjo St barnabas yOveripate oyo tji ya paturuka otjikando otjitenga mo 1923.