Kae MaÞunÿu-Tjiparuro na Edward Mumbuu
OTJOMUISE- Ozondekurona peke peke zaimba mbayekwa nokupandjara ehi, tjinene ehi maa mumuturire ovanene novakuru vao.
Oruuma indwi rwa sekama nandarire kutja ohoromenede maitja oyo kaiya yandjera Erindi rirandisiwe otja tjipasere oku kara moveta ya Namibia yo ma randisiro wehi. Ohoromende ondjina embo eseinina kutja Orumbo rOndjeverero yOvipuka Erindi rwasere okurandisiwa iyoveni varo ko muna matau wa Mexico, Alberto Bailleres, yanakaura omaheya ngumayetja oyo yayandjera omarandisasasaneno inga. “Otjitenga mu avihe, horomende ka ina ku randisa Erindi ku ka ngamwa mena ro kutja Erindi karo horomende,” o Ministera Ondenga, Saara Kuugongelwa-Amadhila Omandaha wa raerere onganda yozombuze indji o Namibia Press Agency, ousupi o Nampa, okuzirira komapura wayo. Komurungu waraisire kutja omarandisiro nomarandero wehi ro mbirivate ye kawondjisiwa kehi yOveta yOndjuwo yOzoveta, oyo ngunda nai ndjiriko. Watjere ombura ndjazuko ohoromende yakondja posia aihatona mokurundurura Oveta yOndungururiro yOtutumbo nOvikunwa (yEhi rOmbirivate) nOveta Orundururwa. Oveta indji muvyarwe ovingi, yasere kutja mayiisapo orupa roveta indji nduyandjera ovakwatera vomahi wozonganda okuranda ehi mo Namibia.
“Otjiwa¿a tjakunwa ombepo yokutja ndoovazu ohoromende ya kawondja ko murungu no veta indji a irundururwa oku tjayera omarandisiriro wehi ko vakwatera vo mahi wo pendje, matu siepo ombongarero yehi no zongondjero azehe zoku rundurura oveta zasere okwiisiwa ngandu kombunda yombongarero yehi,” Kuugongelwa-Amadhila matja. Matja oku kaiya okurundurura oveta kOvanamibia ingwi ndinondi oku kwatanaukire muwo oku verumata. Ohoromende ndjinousemba outenga wokuranda ndoovazu penofarama kangamwa ndjimairindiswa, ya kapitisa ousemba wayo imbwi oku randa Erindi mena rouzeu wotjimariva. “Ami mbina ongamburiro kutja ohoromende kaina ousemba yayandja koveni vErindi okuranisa oafarama indji kovakwatera vomahi wozoganda,” Kuugongelwa-Amadhila matja. Wa yaruka po rukwao natja: “Ovandu imba vena ousemba kehi yo veta oku ningira ousemba oku yandjerwa oku randisa ehi ko va kwatera vo mahi wozonganda, ete tjeri otjina tjitu hiya tjita.”
Ngunda aperi nao ozombuze zo ma randisiro wErindi ko mu kwatera wehi ro zo nganda, ya pendura oru njwaa mo va kwatera, tjine nene imba mba pandjara ehi rawo rotjizeero. Movengi mwiimba mbenongendo no ma randisiro wErindi otjehi rao rotjizeero, Otjizeraeua. Mu Keetute Oritjavari Ombara Onene Manasse Zeraeua nOmunene Tjiurutue vayetere eraka rao ama veteza ozondambo za ihe o munene ngwaa tjiukwa otja Piriko.
Zeraeua matja omarandisiro waro remuÞunu tjinene, neye opasekamene oku paha ovakwao varwe, tjinga otji¿a ihi atjiÞuna kOtjizeraeua porwe nungwari amuna ozonganda, oviwa¿a nomaÞunÿu yarwe peke peke nga Þunwa iyErindi no mahi wotjizeero peke peke. Munao opapahere ovakwao na pekara omatjangwa ngari mozombuze wozombara o 16 zOvaherero, Ovambanderu nOvakwena. Otja ku Zeraeua kuwo otjikumise kutja ngunda ombura ndjazuko otjiwa¿a atja zire mo Mbongarero yOtjiwa¿a Oitjavari yEhi ombura ndjazuko, imwe yo zo ngutiro ayari ehi rotjizeero, tjinene kokutja ka ri sere oku randisiwa ko vakwatera vo mahi wo zo nganda, itji oo tji¿a nai tjima tji kayenda po. Tji ma vemunu kutja tjasere oku ngunda ama tji kurama nai kaparukaze. Matja okanatje ku ke hariri ke Þira po tji vereko. Mu nao otji matja ka vesere oku mwina uriri. “Ndinondi Erindi muhuka ma rire otjirongo tjau¿e rukwao,” Ombara Zeraeua marakiza. Matja nandarire kutja ohoromende ohoromende, otjiwa¿a tjitja pandjara ehi katjisere oku mwina tjaso kurora apehe puma tji roro kutja oku tjanga out tuu ko horomende kutja i ku ramise otji¿a ihi. Ombara Zeraeua kena ku muna kutja pakapitwa Erindi ra randa. “Kutja okomundu moukoto wehi poo pendje, angunda ama randisa ehi ro tjizeero nganduu tji tweya ko nÿuvasaneno,” Zeraeua matja nao ko horomende. “Palata, okulata palata posia eÞe kanaa tumwina uriri.” Muna otji makuu kozombara azehe kutja zekayenda pamwe, kutja kazekayenda pamwe kutja oza Tjimbingwe poo ozapi, posia opuwo tjize hingira eraka rimwe veye pamwe no ku sekamena tjimwe otjo mundu umwe. Ombara ya Tjimbingue, Gottlieb Kahikopo, wa raerere Keetute otjiveke tjitjazuko kutja maka vyavyanga ovakwao peke peke mbena ongendo tjingeyo ye. “Mbatakere okaraka imba pu mbatakere okaraka, nouye wa paranga, ouye unouzeu ovandu veri mo ma urumbu. Katu ya hakaena no vandu o mu rungu no mu rungu, nu ngwari ovengi o ndjuriro yandje veuzuvire,” Ombara Kahikopo watjere Oritjavari indi mu Keetute. Matja wa tonene oungoze ko zo mbara peke peke avehe mbumatja ongendo ndji va vazerwe nayo. Owo tjingetjo varaisire ohepero yawo avehe okuya pamwe auhe tjazu no ku tji yoora poye na ve mu kotokere. Mu nao ngunda otji ma veundjasana. “Nu tjandje tjiva, ozo mbara kumba tonene ko ozo ngoze ozo mbara tjiva kutja vakwetu omunwe umwe ka u toora ona nu nai oo poruveze ndu ma rutja kwariri nyoko nu ma tu tjitivi, ave ndji ziri no mi tima omiwa nu noho ozo mbara tjiva z a va zerwe a za haama a za twa o tutuu pamwe, nu tu twari no nÿero kutja ma ve pitisa. Okutja twa ombo uriri. Okutja twa zuu nao mo zo ngoramambo ko ku tja o mutjemo wao mbu vari ava wongere pamwe v aka wondjisa,” O mbara Kahikopo matja. Kahikopo matja imba mbakayenda maundju kuwo kutja okuzamba ma ve tiasana vi kutja na¿i vena po¿a pu ma ve kahanda o ku undjira po ovakwao mba sewa ko ngotwe poo ma ve tja nga ve ka vazewe pi? Onongo Ngarikutuke Tjiriange matja Erindi ra sere o ku handerwa imbo nganduu otji hungiriro tjehi tjitja manuka. “Otjiihamise okoo kutja ovandu imbo mavetja ehi indo kawa ko ma handurisiro. Vatjere nao, kutja va raerwa iune, ami hina ku tjiwana. Ma ri kara vi o ku hina ku rira ewa ko ma handurisiro indi apa tur ire ovandu mbari no zo ngombe omayovi?,” eye wa temwa. Tjiriange wa we za ko natja oo Piriko, Muandjou no mwatje wa Kaura ngwa kwaterwa imbo, ovandu avehe imbo mbehari no u tana uriri nungwari mbari no zo ngombe. Matja k ape yakapitwa nai oo tjirwa tjongutukiro yehi okuuta tji tjiri otjirwa otji tjavari. “Nambano ngunda ama tu kutura ehi mo yandja ko mundu warwe.”