Omauezonjanda- Ozongungu zotji Hoveka poo Tjimana mo Mauezonjanda papaya aze rire otjhirumatwa tjo tji wana tja Namibia atjihe.
Okomiti yOmekurisiro wa Pukiro ya ya kura ombepo indji tji ya yetwa kuyo nu wina ai yandja ondunge yo kutja pekare nao ko Tjirata tja Namibia tjOzombindi. Omukawondjise wOvitjitwa vyo Mberoo yOmaturiro wa Mauezonjanda, Mundia Changa Josty, wa tjivisire nao tja ya kurire ovimbumba, mu mwari o Ministera yOkehi yOmekurisiro wOvihuro nOkozombanda, Derek Klazen, no mu yandja ndunge ko Ngooneya ya Maheke, Pio Nganate, po ma zemburukiro wo Mbara Nikanor Hoveka oyetja 52 omayuva tjiyari 24 ku Tjikukutu muno.
Tja ya kurire ovimvumba Josty wa tezere oma kuruhungi wo u honapare wa Hoveka no nonfganda ya Tjimana natja tjimoiteza otja ko mu kondonene mo ma tjangwa ye, omuyaruke Klaus Dierks, mo ngutukiro ngwari umwe yo zo ministera, mo ya ruka ombunda kovakuru no mbangane tjimuna Kanangatie Hoveka oku kautira konmbura indji o 1896, na Kaevara Hoveka wina. Yari moruveze rombara yOvandoitji indji Frederick Wilhelm II ngwari ohorooze yo huurire ya South West Africa, ndinondi ndiri o Namibia iyEhi rOvandoitji. Kombunda yawo Ombara Nikanor Hoveka wa pirura ohuurire yOvandoitji pokati ko 1904 no 1908 ombamba nOvaherero nOvakwena nOvakuruha owo tjiwa¿a tja Tjimana tjaa vekamburwa no ku tizirwa mo ma pando ohaisase, ave tatumisiwa, ave ramberwa kouye wopendje na ve karira vo mot umbo twa katjombondi po Tjihaenena me¿e ya KaÞumba.
Ombara Nikanora Hoveka, otjomunane no mu tumbure wovarwe mo vita vyo 1904 nganduu ko 1907, mbya twara kOtjitiro Otjindjandja, warwa kuneni ro Vandoitji oku yandeka oukarere, ombangu, oku honaparerwa no huurire oku pandura oviwa¿a vyo Vaherero no Vambanderu mo tumbo twa katjombonÿi no ku k eve handurisa ke Pukiro pokati ko 1923 no 1924. Kombunda yOvita Vyouye Ovitenga eye weri kuta kotjivepo otjipyuke tjo ku suvera o Africa tjovandu va Africa puna ovakwatera va Africa varwe mouye wo zo nganda tjimuna Haile Selassie, Julius Nyerere, Marcus Garvey, Malcolm X, Ahmed Sekou Toure, Kwame Nkurumah. Ombara Hoveka otjo mu kwatera wa Africa omupyuke wari omukwsatera wa Namibia omutenga oku yandja omasa no ku handjaura otjivepo ihi no ku zikamisa mo Tjomuise otjimbumba tjo ku tunduuza ovazoozu nduari orupa ro tjimbumba tjingetjo tjo ku tunduuza ovazoozu mo Mahi Omakutasane wa America tji tja utirwe i Marcus Garvey, nawina oku zikamisa Oruwano/Ehika rOtjiwa¿a tja Africa (African Community League) mo 1922.
Josty wa riamene ko mu rungu natja mo 1946, ombura kombunda yo ma twiiro mo ma unguriro woveta yo mbangu yo u muhoko yotjihoromened tja South Africa ndja twara kondunge yo ma raka wo ku tja tjii hapo o South West Africa nga ri ririsiwe orukondwa orutjatano rwa South Africa ohoromende ya South Africa otja tji ya tandere, Ombara Nikanor Hoveka nOmbara Hoseka KuÞako ombari ovatenga oku hinda orutuu ro mu tjemo ko Mihoko Omikutasane na ko Mbongarero yavyo ya Kauriri oku na kaura ondunge indji.
“Ozo ndapo ze ka ze zengire nganduu oruveze oruseinina mo 1951 nu kombunda ya nao Ombara Stephanus Hoveka, Sylvanus Hoveka nganduu ku ndinondi mo u nane wo Mbara Turimuro Hoveka ngwa ze mburukirwe kotjiveta iyo horomende yo Repapirika ya Namibia tji yari 23 ku Senina¿i 2018,” Josty watjere.