WINDHOEK
Kuzwa lilimo zakwamulaho za kufelanga kwa mezi, katengo ka tolopo ya Katima Mulilo ka yepile liliba ze talu, kutibela mayemo ao kwa mulaho nabeyanga bayahi basina mezi libiki-biki.
Mwaha ofelile katengo katolopo ya Katima Mulilo neka kungulezi kwa tuko lule lwa mashelenyi, kuyepisa liliba ka mulelo wa kutibela kufelanga kwa mezi.
Katima Mulilo ne talimani ni kufelanga kwa mezi bakeňi sa kupazuha kwa mupila, kamo musebezi wa kulukisa u fezanga mazazi a maňata kabaka labutata bwa kafo u yalilwe teni. Mwa lingambolo ni ba mutende wa New Era, Mayor wa Katima Mulilo Charles Matengu u tazelelize kuli liliba zetalu lifelizwe kuyepiwa.
U talusize kuli, liliba zetalu lisinyize mali a kulubelwa kuba fa N$300 000 mwa libaka ze talu za bonaikahela zabo Choto, Cowboy ni Mahohoma. Matengu u ize, kuyepwa kwa liliba kuta imulula bayahi kwa litifo zepahami ze balifisa kwa NamWater. U nitifalize kuli katengo kayepile liliba mwa libaka za bonaikahela zetalu bakeňi sakulu sichaba a sikwanisi kulifa litifo za mezi a pahami a ba NamWater. U ize liliba zeyepilwe litatisa kuli ba katengo bakutiseze litifo fafasi, kuimulula bayahi bao buňata bwabona ki balituwelo zetotobezi. “Seo sikatusa bayahi kwa neku ya litifo za mezi, kabaka la kuli teko ya mezi itabe ikutezi fafasi. Haiba inze luba nitaba ya kufela kwa mezi, kacwalo luta kona kukwenuhela kwa liliba. Kutaba ni mukopano wa bazamaisi kukona kuluatulela ku ngungeka. Se sibatahala ka nako ya cwale ki lisebeliso za kuyemisa ma tanka ka zona,” a talusa.
Hape u patuluzi taba ya kuli, katengo ka tolopo kalela kuekeza kuyepa liliba mwa libaka zemwi kukutiseza fafasi litifo za mezi zelifiwa kwa NamWater ko kuya mazazi. Silimo sesifelile mupila wa mezi o pazulula mwa hala miyaho ya Zambezi Water Front ni Tourism Park haupazuha ni kusiya sichaba singangamani, mukwa o neutisize sichaba kutokwa buiketelo kono kutateka kuka mezi a sika alafiwa kwa nuka. Matengu u ize, nekubatahala kuekeza mashini ye pompa mezi kuzwelela kwa nuka ya Liambai kalibaka lakuli yeli kwateni imezwi. Nihakulicwalo u ize, taba ya mashini haisikawela kale likamba. Katengo katolopo kasweli kuikambota ni likolo la Njimo, Mezi ni Mishitu ni ba NamWater kubona kamo bakona kutuseza. Tolopo ki yetuna, kuli lusaitingile ku ba NamWater. Mushini o lusweli u supezi, mwa linako zemwi wa ikwalanga wona muňi, ka cwalo u tokwa kupangiwa kasilimo mi kanako yeo sichaba sisiyala sisina mezi. Kufela-fela kwa mezi kusiyanga bayahi basina mezi fa mandu hamoho cwalo ni kuziyeza likolo, lipatela ni balipisinisi. Lilimo ze felile tolopo nesina mukwa omumwi wa kukwenuhela kuwona, o swana sina libeyelo za mezi a kwa tuko, mayemo a natisa butata kwa kufa sichaba mezi ni libaka za butokwa zeswana sina lipatela ni likolo.
Sichaba sipumananga sisikaitukiseza nako yeo mezi a felanga teni, kacwalo bahapelezwanga kukanga mezi a sika alafiwa kwa nuka ya Liambai, mukwa o babeyanga mwa likayamana bwa kuyambula matuku a mezi ni kuineela kwa likwena. Sichaba mwa Katima Mulilo siatumela kuba fa palo ya bolule ba mashumi a malalu (30 000).