i Kae MaÞunÿu-Tjiparuro
Otjomuise
Omahungi wo Nongo Joseph Diescho nOnongo Norbet Lammert, omuhaamise wOvihavero wOndjuwo yOzoveta yehi rOvandoitj ya pirurwa nomasa.
Diescho, na Lammert, ngwari mouyenda mo Namibia otjiveke ihi vari ova hingire po tjihungiro ohunga no zo mbura 25 zo ma unguriro kumwe pokati ka Namibia nehi rOvandoitji nga sekirisirwe iyonganda indji o Konrad Adenauer Oritjatatu muno. Mehungi razo ozo nongo azeembari inda zazirire ko kutja mo ma kuruhungi aye muna ovina oviwa novivi. Diescho ngwa tengere po oku hungira wautire ke kuruhungi ra South Africa norupa ovanane vehindo tjimuna omuyaruke Operesidenda Nelson Mandela nawina Operesidenda onguru Frederick de Klerk ndu va kara naro ko kutja o South Africa irire o South Africa ongutuke ndiriri ndino. Munda imbo we Lammert wa ta rere koma kuruhungi womahi wa Europa muwo tjinene ka tarere ko Polanda nongaro yaro kuna ehi rOvandoitji.
Diescho watjere ongarero pokati ka Namibia nehi rOvandoitji kambombo pumakuzu kutja yakara ozombura o 25 nugwari okombanda ya nao. Posyo tjinene ka koo kutja omahi ayeevari inga yena omakee kuruhungi pokati kawo ayeevari nungwari okoo kutja mo ma kuruhungi inga mayerihongo mo tjike. Watjere nandarire mo ma kuruhungi waro ehi rOvandoitji ndinondi ehi ndatanauka nu ehi rOvandoitji rohuurire ndinondi kariko nu umba mbaa veungurisa ohuurire indji tjingetjo kavetjiko rukwao. Matja nandarire kutja orukapita veze runa oruveze rwaro mo ma kuruhungi oro maru rire ohepero uriri mo okuzemburukisa mbi ovivi nu nagwari wina okutetera imbi oviwa. Watjere o Namibia ra kandinondi rina osaneno ya ro orini nu noma watjiri waro orini ngura sere okukara no mu tongatima nawo.
Diescho watjere o Namibia eehi ariyerike ndaa huurirwe iyOvandoitji ndinondi ngamba ndina ovakwatera vOvandoitji. Omahi omakwao nga huurirwe iyehi rOvandoitji tjimuna o Tanzania, o Togo na Cameroon ndinondi kayena ovakwatera vOvandoitji. Okutja ihi otji tjiri otjina tjapeke tjitjasere okutjindwa otjeingi. Momambo we Diescho warakizire ovandu oku hina kurimuna kutja owo omberi oveni poo omberi nawa, tji tja ri otjina tji tja zuvakere ayo imba mbepaha otjisuta very muna otjoveni mboo verivara kutja omberi nawa. Komurungu watjere onÿikamene aitoorwa ondende otji wina tji tja munikire ayo okuningira otjisuta otji¿a tji ma tji¿unu konÿikameno. Nandarire kutja o Namibia nehi Rovandoitji yena ovi¿enge vyo makuruhungi mbiheri oviwa, oyo ndinondi yena omaunguriro kumwe omawa tjinene. Wina ongaro pokati komihoko mo Namibia ombwa tjinene nu munao otjiyasere oku¿iziwa.
Mokutja nao eye wa zu vakere ayo amatja ngahino wina oku ningira otjisuta katjina otjiwa matjitunu kongaro pokati komihoko. Diescho wina warakizire omaungurisiro womambo tjiva, eye wina patorokerwe kutja mahee omambo tjimuna OtjiÞiro Otjindjandja. Koruseinina eye watjere onawa otjina tjOtjitiro Otjindjandja tji tja kara pokati kozohoromende zomahi ayeevari nga no ku tjitwara komurungu.
Mehungi re Lammert wapambarere ohepero yokutara kozondero za muhuka pendje no ku yaruka ko rukapitaveze amatja kapena omundu ngu maa roro okurundurura imbi oru kapitaveze mbya zundarisiwa. Posyo nungwari tji tjasere oku karapo oku rihongera ko kutja omazundaparisiro inga yayeta tjike no ku ruhongera ko ma kuruhungi. Watjere o Namibia nai rina omekurisiro, ohange, oukutuke nouyara otjovi¿a ovihuze.
Kombunda yo ma hungi yo zo nongo azeembari inÿa pa kongorere omahungi otuwondja mehi ngazire mo zo ndekurona zaimba mbahupa kondjembo ya Katjivitjouanga mu mwari okuhina ehi kwazo oro nai ndiri mowing waro mo make wozondekorona zaimba mbazepa ovakuru vawo. Mokutja oma kuruhungi kakusere oku Þanÿerwa, mbwari oumune wa Diesco nawina Lammert, pari noumune warwe wokutja orukapitaveze ondwa yeta ongaro ndjiripo nai okutja kanaa ru kara no ku hina okutezewa. Yari wina ongahukiro kutja Ovaherero nOvakwena vasere okukara norupa mondiero kangamwa no kutja Lammert nga ya ruke nomambo ngari nawo mehi re mu Suramazeva tjatja ehi rOavndoitji mbi ra tjitire mo Namibia Otjitiro Otjindjandja. Tjingetjo wa ningirirwe wina oku ningira ondjesiro.
Posya tjinene ovandu ovengi tji vehina vavangere okuzuva omambo wa Diescho tja tjere ko ma kuruhungi tjimina inga wOtjitiro Otjindjandja ka ku serwe oku hungirirwa tjinga apena warwe wovito ngunda mbiri ovivihu nu inga oku kwasere oku hungirirwa. Noho wa wezire ko kutja ehi rina omazeu peke peke tjimuna wozo namiti ovaÞumba mu ve pangurukira pomahi nu ihi kuye ovito ovivihu ku kwasere oku tarewa. Omambo wa Diescho inga yapindikisire ovapuratene ovengi tji va mbe hu hungamene oku muraera kutja ngahino eye tjehina waihamenwe ngaa muno kutja owo ngamba ovito vyao imbi kavivihu. Diescho wa ko tokere tjinga omambo ayeumbwa muye na ningire kutja ovandu motjina ihi vetangasane tjinga ave hina kutjiwasana kutja ngwai hamwa pupetapi oune. Movapuratene peke peke mombii yokutja omakuruhungi ngayeisiwe varaisire kutja owo ndinondi vena ombinÿu ndjivenayo men aroma kuruhungi ingo nowo kanaa veroro okuyezemba.