Ovambanderu nOvaherero ma ve kateza otutjindo tuao

Ovambanderu nOvaherero ma ve kateza otutjindo tuao

Tjiyeri 28 ku Tengarindi epaha ra Tjiute rOvambanderu nOvaherero apehe puveri mevaverua ma ve wirire otjehapu rozonjuitji mohambo indji Eharui mOkarukuvisa  mondendera ya Ghanzi mOtjauana. 

Oure womayuva yevari, tjiyeri etenga nayevari ku Seninarindi pu ma veteza no ku korokoha etupa rorutjindo ruao okuza indi nganda va raukire okuza kOafrika kondivitivi yaro averaukire Oangola, aveyataka Okaoko, tjiva vavo mu va herera ave ya takana Osouth West Africa, Onamibia otja tjaa ri tjiukua ave tuurunga nganda ave karira ova Tjauana  na South Africa. 

Kundinondi nai kukuna ozondekurona zawo nḓeri ozonguatera zomahi ayeevari inga. 

Kehi yembo ehongenekua ndi ma ritja: Okuteza ozondambo zOvaherero nOvambanderu, ombongarero indji ndjina otjina no ma kuruhungi wotutjindo two mihoko imbi, moving, ma ikatara motutjindo mu ndinondi ndiri Onamibia; Otutjindo komurungu wohuurire; Otutjindo kombunda yohuurire nozondovi put ua pitira nawina ozondjuriro zato. Kutja Ovambanderu nOvaherero ndinondi verimbare mom ahi peke peke tjimuna Otsabonga, Ngami na Kavimba nganduu kOgroenfotein mOsouth Africa. 

Okaoko okongo Okaoka vari mo Namibia. Omahi wina tjimuna Otogo, Ocameroon koutokero wa Africa, aye hino ku zembua. Omakuruhungi yetja Ovaherero nOvambanderu vaziriire koutjiro wa Africa komao ku va hukuka na ve tenge mOkaoko ape ozombura o-350 nḓakapita. Tjiva, Ovahimba nOvatjimba,  avesewa kombunda mOkaoko mene yonḓonḓu ya Kunene.

Ombongarero indji mainina ouningandu wovatjiue peke peke vomakuruhungi, ombazu, eraka navyarue. 

Muwo okuza mOnamibia okuza kOkaoko mumuna Ujeuetu Tjihange. Okuza korukondua rua Tsabonga mOtjauana orini mamuzu Boago Kapeko, ngue ri kuizikire oku ka handjaura orutjindo rOvambanderu nOvaherero. 

Ndumatja ruari mozondi mbari. Rumue ruaro nduari kehi yOvakuena. Ndua hingua iyourumbo wo 1829-1832 oku taurira kEhi rOzonguena. Na ruarue rokombunda yondjembo yo 1904 rOvambanderu kehi ya Kairimue  Hoveka. 

Kapeko mu vyarue ovingi ohunga notutjindo itui maka tara kutja muto aa ve rikarekevi; orutjindi ndua vandana mene yonḓonḓu indji Olimpopo no maÞunḓu poo ovikutu mbya kayendere pamue. 

Mbenombango mave  ningirua oku ritjangisa komrungu ya tjiyeri o-20 kimueze mbu ma uyende no ku suta o-N$300 zo mara novikurya tji ma tji sutua ku Unomengi Kauapirura  (0812631176). Ondjivisiro komurungu maizu koo: K.Katjivikua (0813096546) na Mbeuta Ua Ndjarakaṋa (0811278171).