Ovakalimo moshitukulwa shaHangwena ova taalela oupyakadi womukifi woMalaria oo wa tukuka unene komikunda dokeengaba daNamibia naAngola moshikandjohololo shaShikango.
Kansela Esther Ndatala Nghidimbwa okwa lombwela Kundana ta ti malaria oku li eshongo lakula moshikandjohoololo shaye. Nghidimbwa okwa koleka kutya omikunda ngaashi Oyongo, Okatale, nOnengali yotete, itivali nonhinatu odo dimwe da didilikwa di na ovanhu vahapu ve na oshidu shamalaria.
Efimbo eli lodula, eshi moyana nopomakungulukilo omeva mahapu pa mena omwiidi oshidu shomalaria ohashi kala sha indjipala moNamibia. Ehangano loundjolowele mounyuni (WHO) odula ya dja ko ola li la lopota omivalu dovanhu tava kwata komukifi ou tadi londo neenghono. Omushangwa owa li wa lopota ovanhu 12,507 va kwatwa kombuto momudo 2020, okuyelekanifa novanhu 2,841 mo2019. Okwa li yoo kwa lopotwa ovanhu 40 fa dipawa komukifi ou.
“Malaria okwa lopotwa mombelewa yange odula ya dja ko muDesemba, ashike epangelo olaninga onghendambala opo likapombele omaumbo momikunda adishe omu mwa didilikwa malaria. Nonande omaumbo a pombelwa malaria onghee ngaa ta twikile komikunda edi dili keengamba,” Nghidimbwa ta ti.
Nghidimbwa okwa ti kutya ouministeli wouhaku otau ka kuta pokafimbo ovanyasha tava di momikunda edi da didilikwa malaria opo vaye va ka longe momikunda voo va shiive okukwafela okulwifa oshidu eshi.
Ovanyasha ava otava ka ninga omaindilo meefoloma tadi hangika kombelewa yoshikandjo. Nghidimbwa okwa denga omufindo kutya ovanyasha ashike vomomikunda edi da didilikwa malaria va teelelika ovo va ninge omaindilo.
“Ombelewa yange pamwe nouministeli wouhaku otwe li longekida okulwifa oshidu eshi shamalaria, onghee oshiwana nashi twikile nokulongifa eenete edi va pewa koipangelo,” Nghidimbwa ta ti.
Kansela ta ti kutya kape na nande omunhu a didilikwa a fya koshidu shamalaria moshikandjohoololo shaye.
Okwa kunghulila oshiwana opo shi kale sha ngungumana nokulinekela epangelo kutya malaria oku na okukala a xulifwa po.