Windhoek – Moomu tupu tuna kusika pepi nomazuva gokuturamo mahundiro gokuhuga nomfi, ministeli zonomfi norunone nomarunone ngesi vanatumu mambangu konomukunda nadinye 14 domosirongo omu yina kara asi mahundiro nagenye vahepa kugaturamo kumwe nokugapata yipo asi yipo pakare mpito zina zerere nkenye ogu. Kwedi kuna puko, Ministera gonomfi nomarunone Bernard Esau katente asi ehundiro lyonomfi kukwama mazuva vanalirundurura kapi yina kara hena asi kehagero lyokwedi kwaJuly 31, nye ngesi kuna kara nye dogoro mo August 31.Esau katente asi erundururo kwawizirapo morwa magano aga vagwana kovantu apa vatulisapo mapongo mosirongo nasinye saNamibia. Mokukwama mbudi ezi, mbunga omu vatente asi awo kapi vana kuyimona nawa morwa kuna kupulisira tupu ava vana kara nonokampani dopaumwene valike ngavapulisira vaturemo mahundiro kapisi nombunga edi dakara asi awo vanzi vahamenamo ngwendi moomu tupu yakara nare. Simwe Soyinka vageve kwakere omu vana kupitamo mokwedi kwaJuly, ntani nombapira dimwe kuna kukahaga momvhura 2020. Mokukwama nye veta ozo vaturamo, nezi vagwedererako, age ministera Esau yipo nye gagava asi vantu ava vana hara kuturamo mahundiro kuvhura nye vayirugane ngoso dogoro mo August 31. Esau simpe kwagwedako asi vantu vana kara nonombapira ngesi tadikahaga makura kapi ngava vapulisira asi nawo vaturemo hena mahundiro nkenye. Yimo ngoso gana kutanta mapukururo. Monzogera kumwe nomunamberewa koruha ronomfi Director gonoveta, magano twaromo ntani una ekonomi Anna Erastus katente asi mahundiro kuna kugendapo nawa awo dogoro ngesi vanatumu nye mambangu oku navavhura kutura vantu nombapira dawo domahundiro konomukunda nadinye domosirongo. Ano age kapi katete asi sivaro sokusika kupi esi vana kutuliramo mahundiro dogoro papa ngesi. Erastus katente asi mokukwama omu vana kugava mapukururo, vatulimo mahundiro ngesi kuna kuzuvhako nye nawa asi ngapi zakara ngendeseso nomuzakara veta asi vantu vahepa kuturamo mahundiro kupitira mokampani vatulisapo kukwama veta. Vantu vana hafa unene. Dogoro ngesi kapi tuna gwanekere nomasivano gomanzi unene,kutunda tupu apa tuna tura nye poruzera veta ngendeseso moyirugana. Vantu vahepa kuyidiva nokuyizuvha asi ngendeseso ezi kwalisigi unene nezi zakereko mo2010. Vantu vahakara tupu nomagano gene gokuligazarera. Vahepa kuturamo mahundiro gawo. Erunduruko limwe lina karapo kuna kara asi ngesi kuna tumu nombunga dokulisigasiga konomukunda omu vana kukatambura mahundiro nagenye moomu gava kuwiza kumwe nokugatura mosipakote vanazedire nare. Mokukwama mwendi, vatulimo mahundiro kapi vayihafera yokuninka asi mambangu vapire kugapata. Ntani elikwamo eli kwaninkisa sinzi sovantu vapire kufuta yimaliva yoyinzi mokugenda asi varete mahundiro gawo komberewa zonene koVenduka. Ntani kuna kara asi mambangu aga naga vatera morwa nomukunda dimwe kwato nomberewa doministeli mukunda ngwendi Omusati. Eyi yna kara ngesi asi embangu lyomukunda Omusati tavalitwara momukunda gwaOshana, ano kutunda opo natutara nye asi ngapi nalikasika komukunda tuna litambesere. Age kahundilire ava vana kuturamo mahundiro varuganese siruwo kapisi yeeyi yokurugana pokuhulilira. Erastus katente asi pwanare awo ngava mono vantu vana kurara pomberewa morwa kapi vana sikisamo siruwo esi ngano vana turamo mahundiro. Mokutura asi ngapi navavatera vatulimo mahundiro, hawe awo kuna kuyirugana ngoso, mokufaturura ava vana kuvapura mauzera ntani yihepwa yina pumbwa mokuturamo mahundiro yimo ogwane uwa wokukwata
nomfi.