Xoa-ao-i: Alvine Kapitago
׀AEǁGAMS – Ministeri ╪Urusib tsî ׀Hûhâsi !Oabadi dib, Dr Richard Kamwib, ge ra mî ǁnāpab ׀gaisa ╪hâsib !garise sîsens diba hâsa HIVs ╪hīgudi hîa noxopa ׀gaisase ra ai!gûde Namibiab !nâ !kham╪uis !aroma. Afrikab ╪nûǁkhaeba-aon ge ׀Aeǁgams !nâ ge ╪gae׀hao hâ i ╪auxûib tsî HIVsa ǁkhaesa Afrikab sub-Saharan !hūgu !nâ !hoa╪am tsî ╪âidi tsî !gâi sîsenxasiga ׀goragus !aroma.
“Disi kurigu !kharu hâses ge AIDSa ╪gui !gôab !nâ hâ Namibiaǁîna ge !gam, nau hâ !kharaga ǁōn ׀khas ga ׀gope׀nōhe o,” tib ge Kamwiba ge mî.
Nē !nona tsēde ge !khō╪gā hâ i ╪gae׀haos ge !kharagagu ╪âi׀gauga ׀goragus, nēs !nâ-ū nî ╪auxûib sîsenūsa ׀oro׀orose. ǁKhātis nē ׀haosasa gere !hoa╪am tsî ׀awemāgus ge mâ ׀gaugu !nâ-ūs ╪auxûib sîsenūsa ǁgauo!nâse ǁom׀haosa ra !aromas tsî matis nēsa a ǁkhaehe ǁkhā !khais tsîna. Kamwib ge ╪hâ╪hâsasib mātarehes ǁkhāsib !nâ hâ, suwuse sīhe ǁkhā tsî ╪âu׀oahâ ╪urusib !oabadi diba gere ׀gon׀gon!gao. “ Sada ge !gāsase tsî ╪ōrisasib ׀kha sada !hūgu !nâ ╪hâbasa ╪urusib ╪hâsiga ╪an╪uis ǁkhāsiba nî ūhâ, sī!nâhe ǁkhā tsî mûmûsa sîsen╪uiba nî ǁgau ǁgūbade ǁgui╪uibasens !nâ-ū” tib ge Kamwiba ge mî. Dana ╪Urusib ╪Nûi╪gās aib ge Kamwiba ╪gansa ge dī, ǁîn di !ereamxasiban ׀oasase ū tsî ╪hanuba nî ╪khâ!nâsa, !hū!nāsi, ׀kharisi tsî !auga!hūsi ╪urusib ׀aweǁguiga sī!nâs ase. ׀Ae!khōs !oabadi marisi╪nûi╪gādi tsîn ge ǁara╪uisase sîsen tide, tsî nē ǁgoa╪uidi ╪urusib !oabas ra hō!âdi ores ase nî sîsen Mû╪uib 2030 diba sī!nâs ase tib ge Kamwiba ge mî.
Hâ a !gâi !khais ge, !gâi sîsenǁareb tsî !khōdanas !hūb !nâ hâs dis ge a !aroma tsî ra kō!gâsa, khoen hîa HIV-positifn antiretroviral ׀ae!khōs ai ╪nûihe tsî ǁnā ׀ae!khōsa !khō!oasa Mario!nâse ra !khō!oasa !hūb a ╪habase hâ ╪hanub ׀aeǁgâudi tawa. Kamwib ge a mîs ge ǁaupexan 85%gu di HIV-positif Namibiaǁîna ûiba ǁkhaubas ase antiretroviral so׀ôana ra sîsenūsa. !Gâi!gâxaseb ge Namibiaba ǁkhaubas HIV xoxorosa noxopa !nae tama îaro-e ╪hīs dis !nâ, ge hō-am tsî 90%ga !nā hâse !gâi!gâba sī!nâ hâ.
“AIDS ׀kha !gaeǁaresa ūhâ ǁō╪oadi ge mûmûsase ge ǁgôaxa hâ a tsî ra sîsenūhe so׀ôan xa ra !aromahese,” tib ge ministera gere mî.
HIVs ge ׀ae!khō mâsis ׀guisa hî tama hâ xawe a ׀hûhâsib tanisen׀gaub di ‖hō !khaisa da ge nî ╪an. Hoa !hūbaisise da ge ׀gaisa ai!gûsa ge dī, ׀ae!khō!oabade mās tsî kō!gâs tsîn !nâ xawes ge ǁkhaesa noxopa a kai tsûadana tsî a ׀gaisa ǁgoa╪ui tib ge Kamwiba ge mî.