OUTAPI-Minista gwuukashike ko okantu Doreen Sioka okwa kunkulile oshigwana shi kale tashi popi nokukonga omakwatho ngele sha taalela omahepeko. Sioka ndhoka okwedhi popi Etiyali sho kwa dhimbulukiwa esiku lyuuthemba womuntu naakiintu lya dhimbulikiwa momasiku 10 gaDesemba kOutapi moshitopolwa shaMusati.
“Nambia okwa kala noku kambadhala okukandula po omahepeko momagumbo okupitila momikalo dha yooloka, shoka sha kwathele okuhwepopeka onkalo nonando inayi kala nawa thiluthilu,” ta po pi ngaaka. Ta ti epangelo otali tsikile okulonga nuudhiginini okuhwepopaleka onkalo yomahepeko mokati koshigwana. Sioka okwa ti, nuumvo okwali kwa ningwa oshigongi shaalumentu sha ningilwa koRundu no shali sha gongalwa kaalumentu yathika po800.
“Moshigongi moka omwali mwa tokolwa oompango nomalandulathano nkene omahepeko gena okukandulwa po momagumbo oshowo esimano lyuuthemba womuntu,’’ ta fatulula ngaaka. Ta ti shoka oshali sha longo aalumentu oshindji noshali sheya kwathele poompito odhindji, onkene Sioka ota indile oshigwana shi kaleke po nokusimaneka ashihe shoka sha tokolwa moshigongi moka. Ta gwedha po kutya Namibia natango okwa longo nuundhiginini okuxwaxwameka uuthike pamwe shoka sha tula oshilongo shi ye ponkatu ombwaanawa yuuthike pamwe.
“Namibia okuli ponkatu ontihetatu mo Sub-Saharan Africa, noopelesenta 80.5. Omaupyakandhi natango taga holoka moshigwana ngaashi omakwatombyambyona, omahokanitho gaanona aashona, noshikukuta oyimwe ya pumbwa okukandulwa po moshilongo natango,” ta ti ngaaka. Sioka esiku ndyoka okwa pititha oprogalama yokugamena oshigwana komahepeko ye ga taalela. Ngoloneya gwoshitopolwa shaMusati Erginus Endjala esiku ndyoka okwali a kumagidha oshigwana shi kale aluhe tashi kongo omakwatho uuna sha taalela omahepeko.
“Oshitopolwa shetu shaMusati osho shimwe sha ndhindhilikwa shina iipotha yili pombanda yaantu ya ningilwa no taya ningilwa omahepeko gomomagumbo,” ta ti ngaaka. Ta kumagidha kutya oshigwana nashi mange uukumwe kumwe opo shi kandulepo omahepeko momagumbo. Omukuluntu gwopolisi moshitopolwa shaMusati Ismael Basson okwa koleke kutya omahepeko gaantu momagumbo oshowo omadhipago oga indjipala moshitopolwa shawo.
“Nonando omaupyakadhi ngoka haga holoka, ohaga ningwa kaantu ayehe yomwenyo, Aanamibia oshowo Aangola mboka oyendji ye ya okulonga iilonga yomomagumbo moshilongo muka,” ta fatulula ngaaka.
Ta ti, opolisi oya kala nokukambadhala okugandja omalongo nkene oshigwana shi na okuninga uuna sha adhika komaupyakadhi ngoka taga vulu oku etitha omadhipagathano oshowo omahepeko gomomagumbo .
Linea Silvanus omuhungimwenyo a li poshithi ndhimbuluko shesiku lyuuthemba womuntu naakiintu okwali a yi moonkundathana noshifokundaneki shika nokwa li a fatulula nokugandja omatompelo oshowo iiyetithi yiiningwanima mbyoka.
“Onda koneke kutya oluhepo nalo otalu dhana onkandangala momahepeko. Unene ngele megumbo kamu na iiyemo ya gwana, ohashi eta omalungwenye, okunyenyeta sigo tashi eta omadhengathano, ngoka haga holoka momikalo dha yooloka mwa kwatelwa okudhipagathana oshowo okumonithathana iiponga,” ta fatulula ngaaka.
Silvanus natango okwa totha mo elongitho nayi lyiikolitha.
Ta ti, omahepeko okupitila miikolitha ohaga vulu okuholoka natango pamikalo dha yooloka.
“Ope na aantu mboka haya longo omiyonena konima ya nu iikolotha oshowo iingangamithi oshoka shoka ta ningi, ka vula okuyoolola ngele oshi li mondjila nenge osha puka oshoka omadhilaadhilo okwe ga piyaganeka niikolitha nenge niingangamithi,” ta popi ngaaka.
Ta gwedha po ta ti, edhipago omakwatokoonkondo oya ningi okayimbilo ka kehesiku oshoka mboka taya longo iilonga mbyoka kayena ontseyo ya gwana kutya shoka ta longo kashili mondjila.
Silvanus okwa ti egeelo lyomahepeko olya pumbwa okunkondopekwa oshoka natango oshigwana otashi tsikile okulonga iilonga inaayi uuka nonando haya mangwa po.
“Oyendji oya taalela omahepeko ga yooloka momagumbo, ihe oya mbandamekwa, kaaya pitithe mo omauyelele ngoka,” ta popi ngaaka.
Ta ti, opolisi ohayi longele kumwe naahungimwenyo, mboka oyo ye na ontseyo nkene nakuninga oshihakanwa e na oku eta uuyelele awuhe.
“Okulopota kuyele natango ohaku vulu okukwathela aakonaakoni ya mone uuyelele wa pumbiwa okumona uukwashili moshipotha, opo oshipotha kaashi kane oshowo uupyakadhi mboka wu na okukandulwa po,” ta fatulula ngaaka.
-vkaapanda@nepc.com.na