New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / 200 000 Xa a !nāsa khoen ge HIV/AIDSa ūhâ

200 000 Xa a !nāsa khoen ge HIV/AIDSa ūhâ

2023-12-05  Steven Klukowski

200 000 Xa a !nāsa khoen ge HIV/AIDSa ūhâ

Steven Klukowski

Max Henrich

 

ǁAupexan ge 210 000 khoena Namibiab !nâ HIVsa ūhâ, ǁîna xun 24 300na a ǂkhamkhoe hîa 15 tsî 24 kurin -kōse hâna. Nē !gôagu ge ǂurusib ǂgaeǂguidi xa ǂoa ge wekheb Fraitaxtsēs ai Hoa !Hūbaisi AIDS tsēsa Tsēdīs hîa Oshana ǀkharib !nâ ge hâ is tawa ge ǂanǂanhe. Nē tsēs di ǂâiǂâisens ge ǀhûhâsiga hōhō!nâs, ǁ-nā ǀgôan tsî ǀgôaron HIVsa ūhâna ǂnao-aiǂnûis dis ǂnamipe !nāsase ǂâisa gere ǂnûi. Oshanab ǀkharib ge ǁnā 210 000 !hūb a ǂhabase HIVsa ǀaesen hâ khoena xu 11%ga ra dīǂui. 

Oshana kharib !nân ge 93%gu ǀaesen hâ khoena ǁîn di HIV !harosa a ǂan tsîn ge 98%gu ti ae-aona Antiretroviral Therapy (ART) sǀoǀôan ai hâ tsî nēs ǀkha !âubasenhe hâ !gôab 95%gu ǀae-aon ART soǀôan ai nî hâs dina ǁgoeǂam hâ. Nē ǀkharib ge 2022ǁî kurib !nâ 639 ǀasa ǂhīgudi HIVs dide 15 kurin tsî ǀgapise hâ khoen ǁaegu ge xoamâi, 12%gu hoa ǀasa ǂhōgudi !hūb a ǂhabase hâb diba. 

HIVs di !gôagu Oshana ǀkharib !nâ hâ 15 xu 49 kurin kōse hâ ǀae-aon din ge hoa Namibiab di ǁaegub ǀnōb HIVsa ǀaesen hâ khoen dib xa a ǀgapi. Nē ǂâiǂâisens tsēs hîa Negongo ǂAm Skoli, Okapyas Okaku ǁhûi!nâǂharis !nâ ǂnôas tawa mâb tawa ge hâ is tawas ge Oshana ǀkharisi ǂurusib direkters, Johanna Haimenesa ǁîs ǀons !nâ gere khomaihe haisi-ams !nâ ge mî, HIV/AIDS ǁnān hîa ǁōsa ūhân ǀguina tsâǀkhā tama hâ, xawe ǂhabase khoraǂuisen tsî ǀguitikō-o!nâsib !nâ hâ soaba hara kai, ǀgâsiba ǀgâǂhuwib khami ī kai tsî sâuǁkhāsiba ra !hâumâi !khaisa. 

“ART soǀôan ge nē -ōsa ra !khō!nom!nom tsî ǂgui ǀaesen hâ khoena noxopa ǀarosa ûib kurigu tsî ǂurusiba ra !nare. Sada ge ǁnā mâsigu hîa hoa HIV/AIDS ǀaesen hâ khoen nē ǂhâhâsa soǀôana supuse ǀgūǀkhāsa ra ǂhanina nî gowaǀî. Hoan nî soǀôana ǁaeb ai hōs tsî sîsenūs kara, os ge nēsa ǀguiǀguibe khoen ǂurusib ǀguiba !aroma tama hâ xawe, !aruǀî ǂhīgudi nē ǁōs di di tsîna ra ǁkhae,” tis ge Haimensa ge mî. 

ǁKharas ǀkharib !nâb ge !ā!khōmâi-aob, McDonald Hanseba ge mî, HIV/AIDSa !kham!oas, ai!gû ra ǁguiǂgāsens tsî ǀhûǁarebese hâ sîsenǂuiba ra ǂgaoǀkhā !khaisa. 

Ai!âb ge ǁîba ǀhûhâsigu khoena gere ǂgan in ǀguipa mâǀhaos !nâ-ū ǁgau, mâǁawo tsîn ǀgaib ǀkha nē -ǁōsa !khams !nâ nî !kharusa, ǁgoaǂuin ka hâ xawe. !ā!nāsi ǀawemā!nans ǂgaeǂguisd komites di aiǂnû-aob, Johannes Vriesi ge ǀhûhâsiba gere hōhō!nâ, HIV/AIDS ǀguis khami i ǀgora-e ūhâ tama hâsa, sa khao!hūb, mâ !haots a !khais tamas ka i o !khūts hâ tamas ka i o ǀgâsats as ai. 

ǂNû-khaeba ra senior ǂurusib proxrammi mâisas, Serolda Golleys ge ge mî, kaise a tsûtsûsa !khais ge nē ǀkharib noxopa ǁnān hîa nē ǁōsa ūhân ra ǂnaoǂnûi-aihe !gomsib ǀkha ǂnôasa. ǁîs ge a mîs ge, ǁnāpan 111 ǀgôaron tsî ǀgôan noxopa ǀgui kurixas tsîna hî tamana xu 19 kurin kōse hâna HIV/AIDSa ūhâsa. 

Omaheke ǀkharib !nâs ge !ā!khōmâi-aos, Melba Tjongarerosa ǁîs ǀons !nâ gere khomaihe haisi-ams !nâ hûhâsiba ra khâiba ǂnûiǂgāra, Lironga Eparus tsî Ombetja Yehingas hâra koasa gere mā, kurigu !oede ra HIV/AIDS ǂnamipe gere dī sîsengu !aroma, nausa ra ge hâ ge ī marisi ǂkhâ!nâs ǂhanub ǀkhāba xus ge a ǀûhe, o ǁîra sîsenxasiga a ǀûs xawe. 

ǁKhā -axasib tawab gere !hoa soab aib ge ǀkharisi mûǂamaob, Pijoo Nganateba ge mî, HIV/AIDSa !khams !nân ǀhûhâsigu khoena dana !âǀhuru-aon ase ai!hūb ai nî mâ tsî ǂhâbasa dā!harode ǂhanub kha !khōǁôagu hâse nî ūsa.  

 

 


2023-12-05  Steven Klukowski

Share on social media