New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Etungo lyOmagumbo gOonakulwa Aakulu Otali Humu Nawa Komeho

Etungo lyOmagumbo gOonakulwa Aakulu Otali Humu Nawa Komeho

2006-12-15  Staff Report 2

Etungo lyOmagumbo gOonakulwa Aakulu Otali Humu Nawa Komeho
"WINDHOEK Omunashipundi gOkomitiye yAakwiita Aakulu yi nasha nOmagumbo, Erastus Negonga oku li metalelopo lye moNooli yaNamibia okutala eyokomeho ndyoka lya ningwa sigo oompaka shi nasha netungo lyomagumbo goonakulwa aakulu. Negonga, ngoka e li Amushanga Omukuluntu mUuministeli wOmapangelo gOpaitopolwa, Oondoolopa, Omagumbo nOmapendulopo gOkomikunda ota ti opwa ningwa eyokomeho enene oku shi talela metungo lyomagumbo. Amushanga Omukuluntu metitatu okwa li a talele po oshitopolwa shaMusati nohela okwa li mOhangwena nOshana omanga ina ka talela po Oshikoto. ""Otandi ka talela po iitopolwa mbika ine oshiwike shika notandi ka tsikila ishewe omvula tayi ya niitopolwa mbyoka ya hupa ko,"" Negonga ta ti. Nonando ina vula okupopya omuyalu gomagumbo ngoka ga pwa okutungwa sigo oompaka, Negonga ota ti omukalo gokugandja iilonga yokutunga omagumbo ogwa pwa miitopolwa ayihe. ""Etungo (lyomagumbo) olya tameka miitopolwa ayihe notu na etegameno okwaadha oshishonekwa pamutengenekwathaneko goshimaliwa shomumvo nguka,"" Negonga ta ti. Pethimbo lyomutengenekwathano goshimaliwa shomvula ndjika, omagumbo 45, egumbo limwe li na oondunda mbali oshowo ndatu otaga ka tungwa mOmusati, Oshana, Oshikoto, Ohangwena, Kavango, Kunene, Caprivi, Khomas, Karas nOtjozondjupa. Ehangano lyEpangelo lyOkutunga Omagumbo (NHE) olyo li na oshinakugwanithwa shokutunga omalukalwa ngoka 45 oshowo egwedhelo lyomagumbo gaali ga gwedhwa po. Negonga okwa holola wo kutya yamwe yomoonakumona omauwanawa mboka ya tothwa mo otashi vulika ya ka kumikwe ya ye momagumbo ngoka ga tungwa nale ngoka tashi vulika ga ka kale ge na ombiliha oku ga landa shi vulithe oku ga tunga. Shika otashi ka endeleleka omukalo gwegandjo lyomagumbo ngoka ga pumbiwa unene noonkondo. Sigo oompaka, oonakupewa omagumbo yatatu oya tothwa mo nale moondoolopa ngaashi Otjiwarongo nOshomeya opo ya ye momagumbo ngoka ge na okulandwa po. Nuumvo, epangelo olya zimina okapandi N$5.8 million ka longithwe mokutunga omagumbo gaakwiila aakulu. Omuyalu gwaanandholongo 48 mboka ya li kokantuntu Roben Island, aakwiita aakulu yoPLAN oshowo aakwashigwana mboka ya mona iihuna meni lyoshilongo oya tothwa mo opo ya mone omauwanawa moprojeka ndjika. Omagumbo ngoka taga tungwa otaga ka tulwa omalusheno haga longo ketango oshowo ootenga/omandoloma gomaplastika gokukwata omeya. Okabinete muAguste oka li ka tseyithile Oshiketha shOmapendulopo gOkomikunda shi gandje N$1.5 million omolwelalakano ndika. Muule woomvula ntano tadhi landula, N$2.million otadhi ka gandjwa omvula kehe okuza mOproholama yOmagumbo mUuministeli wOmapangelo gOpaitopolwa, Oondoolopa, Omagumbo nOmapendulopo gOkomikunda. Onkalo yomalukalwa goonakulwa aakulu otayi hokololwa koyendji kutya oya pumbwa okweendelelwa po. Aakwiita aakulu oshowo aanandholongo yokoRoben Island oyendji otaya lumbu momagumbo taga etitha ohenda, yamwe kaye na uundjolowele wi ihwapo nawa omolwuukulupe. Yamwe kaye na esiloshisho nuuteku okuza kaakwanezimo onkee ihaya vulu okwiisila oshimpwiyu yoyene, naashika osho sha etitha okabinete ka tokole okukandula po oompumbwe dhawo dhi nasha nomagumbo. Oonakupewa omauwanawa paprojeka ndjika oyo aakwiita aakulu mboka ya yile muupongekwa komeho gomumvo 1975 oshowo mboka ye na oomvula dha konda 60. Ongundu onkwawo oya thikama po maanandholongo aakulu koRoben Island oshowo aakwashigwana mboka inaya ya muupongekwa kakele oya monithwa iihuna komatanga yuukoloni waSouth Afrika."
2006-12-15  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media