OTJOMUISE- Eheya ndjitja epu rehi ezeu nemwatamwate, kutja riri nawa poo inde, rikawondja komurungu okuripa ongurunguse.
Ape ngunda oinga ndjatjangere ozongutasaneno zOmbongarero yOtjiwa¿a Oitjavari yEhi aihiyakaha pautu okuzuvakwa ayo imwe ozongutiro inÿa kaiyarururwepo otjakongutiro yombongarero nu munao otjiihinowatjiri notjimaipaÞasanisiwa. Ongutiro indji oyondjo oitjatatu kehi yepu ehongonekwa ndina otji¿a nOmatungururiro wEhi rOzofarama (Rombirivate poo Rapeke). Ongutiro indji inorupe nongurameno yomahandurisiro novi¿enge omundu mbimaso okuurisa kutja mahandurisiwe. “Otjivarero tjomaha?eno wehi pokati koviwa¿a mberipandjara, ovarwe ovakuru votjirwa tjongutukiro nozosianda vawo matjiso kurira ozoperesende o 70 ngunda inÿo o 30 azeri zotjiwa¿a atjive,” ongutiro indji maitja nao.
Otjivarero ihi tjozoperesende o 70 no 30 ovanarupa mombongarero yehi tjiva tjivehina ohange natjo, tjinene nene imba mbapandjara ehi amavetja ovarwe ovakuru kavenotji¿a nokupandjara ehi nu munao otjivehasere okurungwa mumwe naimba mbapandjara ehi novarwe ovakuru vanjonÿorokisirwe mo uriri mongutiro indji. Ovanane vombazu vOvaherero nOvambanderu mbari pombongarero yehi munao otjivatjangererere otjiuru tjehi amavetja mbapandjara ehi veri motjiÞo kutjo otjini kourike watjo mokupandjara ehi tjimatjiÞanÿere kOtjiÞiro Otjindjandja otjo mumwapitira omayekero nombandjarero yawo yehi, tjinene Ehi rOtjizeero, nu munao otjivehasere okurungwa mumwe novarwe ovakuru. Posia ovarwe ovakuru maveso okutuwa motjiÞo ihi tjozopresende o 30 munovaparuke varwe.
Omutjangerepo omukararere mo Minisreri yOndjivisiro nOunongo wa Nambano wOvihakaenise, Mbeuta Ua Ndjaraka¿a, matja kenokuzemburuka kokutja ombongarero yehi yatoorere ongutiro ndjimaitja ovarwe ovakuru veri motjiÞo tjimwe naimba mbapandjara ehi tjozoperesende o 70 zehi ndimaveha¿enwa. Tjingetjo orata yOkarukondua ka Kakarara kOmatoororero, VeÞaruhe Kanÿorozu, waeta eraka re kondjemeno indji ndjeihindi wina kotjiuru tjehi momatjangwa.
Morutuu ndwatjangere neruhindi kotjiuru tjehi tjiyari muviu komweze imbwi, Kanÿorozu maraisa omwiihamwatima we kokutja “omatanauriro omanene tjinene” ngahorekerwe kovahindua kombongarero yehi kutja oyo nangwari “yekanyonÿorokisirwemo momuvero wokongotwe” naningire otjiuru tjehi okuungurisa onÿengu ye kovatjangerepo vombongarero yehi kutja vetune ongutiro indji kutja ipose otjatjimaiso okuposa okuza komamemeno wayo.
Kutja peyerevi kutja ndoovazu inga ongeri omazuvira wovanarupa tjiva vombongarero yehi, kokutja ongutiro indji ituwepo otja tjiyatuwapo nai mozongutiro ozoseninina zombongarero yehi, otji?a tjitjatemisa ovengi. Otjitemisa tjinga ombongarero indji airi ombongarero yohoromende pombamba yayo nu ndjahaamisirwe iyoministera ondenga.
Onjengo yomasa yotjivarero ihi tjingetjo yaraisirwe pombongarero ndjari poruveze romaworonganeno rOmihoko Omikutasane mOkatutura mOtjomuise tjiyari 18 komwezembwi indu imba okuza momuhoko mbakakarere pombongarero yehi ndjivaraisire ozongutiro zayo kotjiwa¿a. Muwo mwari ombaronene Tjinaa¿i Maharero ngunda ombaronene Manasse Zeraeua nombara Kilus Munjuku III Nguvauva avahindire embo rokutja ngaveisirwe kavenokukarapo.
Tjaraisire ozongutiro ndatjama nepu Romatungururiro Wehi Rozofarama pombongarero indji, umwe wokanepo kOkomiti yOkoambanda yombongarero yehi, Zeenaro Jatamunua, wari ongahukiro notjivarero ihi otja nai pumatjiraisiwa mozongutiro zombongarero zokotjiveta amatja katjitjiri tjatanaurwa. Watjivisire otjiwana kokutja pakara omaraisiro wotjina ihi kotjirata otjitjangerepo tjombongarero yehi natja omatanauriro inga mayekongorerwa nganduu okuyaruka okukondonona novakondonone vomambo ozongutiro azehe zombongarero ndoovazu marire ohepero okutjita nao.
Otjiru tjehi, Hage Geingoba, ngwaraisire ombongarero indji “otjondoneno kaparukaze” wautire rukuru okwiisiwa kombepo yozongutiro tjiva zayo, okuhinda ohahende onene yehi puno ministera yOvitjitwa vyOmberoo yOperesidenda okuyandja omana worutu ndumarutara mEhi rOtjizeero ngumayeso kokutja Oritjavari rotjiveke ihi yahindirwe kotjiru tjehi. Ihi itjimwe ongutiro ndjimaitjama nambapandjara ehi kumai¿unu nawina kovarwe ovakuru. Taapata ombongarero yehi otjiuru tjehi tjatjere: “ Mbamunu kokutjua otukondwa otwingi twayandja ondunge yokutja oviwa¿a mbyapandjara ravyo, vyasere okupewa ombango yapeke mokuhandurisiwa.” Tjingetjo okupuratena komaraka yovarwe ovakuru watja: “ Vatja o Namibiaa rihe ehi retu rotjizeero.”
Ihi ootjina tjitjakuranmene ohoromende. Eraka rOvanane vombazu tjingetjo mariyenene okuzuvakwa nawa okuzemburuka otjavivi tjitjikarapoi tjitjahingi okuutira komurungu wongutukiro nakombunda yayo, nawina tjingetjo otjivepo tjitjari amatjihingi mokati kovimbumba vyopendje nohoromende kokutja tjii hapo ombongarero yehi kwasere poo kakusere okwiiwa, ndjari pokati kaimba mbaire koruseinina naimba mbehina vaire nambano pupeekirira hapo ondoneno opuyari pombongarero yehi indji nu tjiyaripo hapo oyaune?