New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Iipangelo ya taalela ekoloto lyoondohotola ya pyokoka

Iipangelo ya taalela ekoloto lyoondohotola ya pyokoka

2023-07-25  Victoria Kaapanda

Iipangelo ya taalela ekoloto lyoondohotola ya pyokoka

OSHAKATI - Oshipangelo oshinene shaShakati shoka osho oshitiyali moshilongo noshipangelo oshinene hashi gandja omayakulo ga pumba monooli osha taalela omaupyakadhi gekoloto lyoondohotola ya pyokoka.

Oshipangelo shoka ohashi gandja omayakulo ga yooloka gokutanda nagalwe, ngoka ga pumbwa oondohotolaa ya popyoka miimpungu ya yooloka.

Ekoloto lyoondohotola oshinima oshinene oshoka otashi tula aapangwa muupyakadhi, oshowo ndohotola ngoka ta tanda nenge ta panga aantu oyendji poshikando.

Omukuluntu gwoshipangelo shaShakati Ruben Kanime okwa ti, uupyakadhi mboka owa taalela oshipangelo shaShakati, shoka sha etitha engungo lyaapangwa momusholondondo gwaantu inaya yakulwa, oshoka itaya vulu okuyakulwa ethimbo limwe.

“Etando oshinima oshinene, onkene ohashi pula ethimbo nuunongo wa gwana. Iilonga mbyoka ihayi longwa meendelelo oshoka ohayi vulu okweeta oshiponga, onkene otaku pumbwa oondohotola ya gwana okugandja omayakulo ngoka,’’ ta fatulula ngaaka.

Kanime okwa popi ta ti, oya kala ya taalela uupyakadhi wandohotola a pyokoka gokutanda, ngoka a kala oye awike, nongaashiingeyi oya gwedhelwa omundotola omutiyali.

Ta ti, inashi kala oshipu okuyambidhidha aantu omayovi, taya tuminwa koshipangelo oshinene okuza miitopolwa ayihe yi li ine.

‘’Shika okwa li sha etitha omundohotola ngoka edhilandhilo lyokuthiga po iilonga mbika, ihe okwa li twa popi naye oshoka kapwa li ngoka ta vulu okulonga iilonga mbyoka,” ta popi ngaaka.

Kanime ta ti, natango oya kala ya taalela uupyakadhi wondohotola yuunona ngoka a kala ta longo nonando kakwa li a taambwa kehangano lyoNational Health Council.

Ta gwedha po ta ti, oNational Health Council owo uupyakadhi wumwe wa gwedha po omolwomilandu ndhoka tadhi ngambeke aapyokoki ya taambwe miilonga, unene aakwiilongo.

“Out na natango uupyakadhi waaidhewulindohotola oshowo aalongwapangi, oyendji unene, omwaalu ogundji unene,’’ ta nyenyeta ngaaka.

Ta ti, nonando ya pewa uupyakadhi waalongwa oyendji naaniilonga aashona omahala gokulongela inaga gwedhelwa.

Ta nyenyeta kutya omahala oge thike ashike mpoka ga kala ge thike, ihe omwaalu ogu uka pombanda.

Nonando Kundana a nyothelwa ko kutya oshipagelo shaNandjokwe nasho osha taalela uupyakadhi wa faathana nOshakati, aakuluntu yoshipangelo  pethimbo ehokololo ndika lyaka nyangangindhwa oya li moshigongi, onkene inaya vula okugandja uuyelele awihe.

Ndeshipanda Ekandjo a za komukunda Oshikolongondjo, moshitopolwa shaShana, okwa li a lombwele Kundana oshiwike sha zi ko ta ti, poshipangelo shaShakati okwa li e ya po pontano yongula, ihe omukweyo okwa adha nale gu udha aapangwa ya hala okumona ndohotola ya zi  kiitopolwa ya yooloka.
“Ondu uvite kutya atuhe otwa pumbwa okuyakulwa nena, ashike kandi shi wete tatu ka manwa nena. Paife omulongo ihe natango ondi li momukweyo, inaandi mona ndohotola, nena andi ka yakulwa pongapi?”  Ekandjo ta pula ngaaka.

Ekandjo ta nyenyeta ta ti, ndohotola ota ende kashona, okuwete kutya otaka undulilwa moshiwike tashi ya oshoka ndohotola oha longo ashike omasiku gaali moshiwike Omaandaha nEtitatu.

Gumwe ngoka a li naye momukweyo gwaamboka taya ka pangwa, okwa ti ndohotola omuntu e na oshilonga kaapangi, onkene oondotola odho kwa li dhi na okukala ondhindji, oshoka odho hadhi yakula uuvu mboka uunene, ngaashi wawo.
“Tala ashike aantu ayehe mboka, oye na omauvu ga yooloka, ihe oga pumbwa ndohotola a pyokoka. Ota tu ke mu adha we peni ngele katu na uukalata wokiipangelo yopaumwene? Iipangelo yopaumwene oyi na oondohotola, ihe otayi pula iimaliwa itatu yi vulu noku yi tumbula mokana,” ta popi ye a sa uunye.

Selma Matias a zi komukunda Ehafo lyaKandenge okwa ti, okwa kala ta kongo ndohotola uule womasiku gatatu.

‘’Ondi na oshitumba shi li kegundji, ihe onda lombwelwa ndi galuke omumvo tagu ya momwedhi omutiyali. Inandi pewa omiti dhasha,” ta popi ngaaka.

Matias okwa ti, oku na uutile pamwe oshitumba tashi mu etele oshoka otashi ka adhika sha koka, ye ina pewa omiti dhontumba.


2023-07-25  Victoria Kaapanda

Share on social media