Marythar Kambinda

Katengo katolopo ya Katima Mulilo, katengo kakabona zamitelo ya mikwakwa (Road Fund Administration), ni katengo kakabona zamikwakwa (Roads Authority), neba nyatezi tumelelano viki yefelile kutusa katengo katolopo kulukisa mikwakwa yabutokwa. 

Tumelelano yalilimo liketalizoho nenyatezwi kimuzamaisi wakatengo ka RFA Ali Ipinge, muzamaisi wa RA Conrad Lutombi, ni muzamaisi wa katengo katolopo Raphael Liswaniso. Ili yana tolokile kuli katengo kakabona zamikwakwa kakatusa katengo katolopo kukafa lisebeliso, ili taba yekakonisa katengo kuyaha mikwakwa sakata.

Mikwakwa yesilezi yabutokwa yeka yahiwa kiye cwale ka Dr Hage Geingob, Dr Sam Nujoma, Muhinda Kalinki-Muhinda, Kabajani kuisa Sam Nujoma, ni mukwakwa onungahanya NamWater ni Sam Nujoma, Natis Makaravani ya Wiko, ni mukwakwa wa B8, kungelela cwalo ni mutano wakubeya limotikala fasikala. “Mikwakwa yeo kona misumo yatolopo yaluna, ili yenungahanya sicaba sa luna ni likezo zalipisinisi,” naekelize. Liswaniso nabulezi hape kuli katengo kakabona zamitelo yamikwakwa kasulile masheleñi akuyahisa mukwakwa wa Lifasi ili wabutelele bwa 900m. Mukwakwa wo ulibelezwi kufela kwamafelo asilimo se.

“Kanako yetelele lumangani ni mikwakwa yesinyehile, 90% yamikwakwa yaluna sefetuhile liluli, kalulo yetiswa kibutata bwakutokwa masheleñi,” nabulezi. Naekelize kuli tuso yebafumani mwalilimo zefelile nesakoni kutusa kuyaha mikwakwa. Kacwalo neulo yacwale ika bapala kalulotuna mwakulukisa mikwakwa mwatolopo ya Katima Mulilo. 

Mwamanzwi ahae Ipinge naize katengo ka RFA kabulukile sepiso yakona kakutusa kamasheleñi silimo ni silimo, mi naize mulelo kikubona kuli litolopo liba ni mikwakwa sakata. “Lubata kubona kuli mapurojekiti akala, nikufela kanako, nikuli mikwakwa yeyahiwa kiye lukile, ni yekona kunga nako yetelele. Luboni mikwakwa yetanda lilimo zepeli kapa zetalu inge isa feli,” nekubulezi Ipinge.

Mubusisi wasikiliti sa Zambezi Lawrence Sampofu niyena naliteñi mi nasusuelize katengo katolopo ya Katima Mulilo kuyaha mikwakwa sakata, sina naha Namibia haingiwa kuba ni mikwakwa sakata mwa Afilika. “Haluketa bayahi bamikwakwa ye, baswanela kuba ni zibo sakata. Halulati mikwakwa ya nakonyana fela. Nitoloka mikwakwa ye eza kuli ufela kacenu, kasamulaho wamazazi amalalu seli mbwangeya. Batu babataha ni lingolobani ni mahala kuto lukisa mikwakwa habatokwahali. Lubate makampani akona kueza musebezi,” nabulezi.

Muyemeli watolopo ya Katima Mulilo Lister Shamalaza nakupile bayahi batolopo kubapala kalulo yabona kubona kuli mikwakwa yababalelwa, sina haisinyiwanga kabomu fokuñwi. Muzamaisi wakatengo ka Namibia Chamber of Commerce and Industry Charity Mwiya, ni bayemeli babañwi bakatengo katolopo ni bona neba liteñi kanako yakunyatela tumelelano.