Nuusita Ashipala
Ongwedivas-Sats a HIV positifsa !khaisa ǂans ge supu tama hâ, !gōsase nē ǁaeb khoen hîa a HIV positifn noxopa ra ǂnaoǂnûiǀkhāhe, ǀgorasa dī-aihe tsî ǀhûhâsib khoen xa ǀgaisase ǀgora!gâ!nâheb ǁaeb !nâ. Xawe Paulus Erastub tsî ǁîb taras Lusia Gideons hâra ge HIVsa ra ūhâ !khaisa a ǂanǂui, nausa ra ge tsoatsoas !nâ !hurib xa !khōhe hâ i xawe da ge nēpa xu kaise îxa ǀnammi ǂhôasa ge ǂoaxa. ǁÎra ge 1980ǁî kuriba xu ǀnai a ǂangu tsî 11 kuriga ǀguipa ge ǁanhâ !game ra nîs ai!â tsî nēsis kōse positifse 15 kuriga hâ. Nētsē ra ge 57 kurixa Gideoni tsî 52 kurixa Erastus hâra !nona ǀgôan tsî ǀgui ǁnuriǀgôab tsîna ūhâ. Nē omgura ge ǂuru ûiba ûisa mîǁgui hâ nausa ra hoara a sîseno xawe ra ge aosab ra khoena xuna !nari-ūba tsî kuru marirona xu ra ûi. Gideoni ge nē ǂhôare-ao-e ge mîba, 2002ǁî kuri ra ge ǁîra HIV positifse a hōhes khao!gâ ra ge ǁîra oms !nâ mâti ra ge nē ǁhōsa a hōsa !hoaǂam tama hâ, hoara ra ǁîra danaxūse ūhâs ge, ǂû-i ga oms !nâ a hâ tsî ra ga ǁaeb ai ǁîra ARVna ās ai ǀgui hâ. Hoaǁae tamas gen au khoen ǀguin sats HIVsa ūhâtsa ra !gôaǁnâ tamas ka io sa, xawe da ge sida hîa ǀaesen hâda tsîna aitsama ra khao-oa kaisen, ǂâi da ra khoen ge ra kō te ARVna ta ra ā ǁaeb ai tsî mâtin tita xa nî ǂâi ti ra mî amaga. Gideon-aogura ge ra mî, ǁîra ǁnā!gâ tamase ǁîra ARVna ra āsa tsî ǁnās ǀkha ǂuru ûiba ra ûisa. “Sim ge nētsē a !norasa, !aruǀîm ge tao-e ūhâ tama hâ sim ǀaeb xa harase naun ǀkha ǁgamsa. HIVs ge tita xa xū tama hâ nētsē tsî ǁnāb ge ǀgaub Namibiab khoeda HIVsa nî ǁnâu!ā tsî HIV-!norasa !goaxa ǁaeba nî ǁawoǁawosa,” tib ge Gideona ge ǀaro. Hoan xa kaise ge !gom i !khais ge sa ǀgôa-e nî mîbase īsa ǁî-i HIVsa ūhâsa ge a !naesa tsî-i ǁî-i tsîna ARVna nî āsa ǂuru ûiba ǁawoǁawos ase. ǂHâbasa i ge a khoe-omgusero ǀguipa mâse nē mâsiba nî !khamsa.