Muuso haupatehile kulwanisa kuzuha kwabutuku bwa taku ni mulomo mwasikiliti sa Zambezi, masholi balikomu basebelisa kolo yeo kuuzwa likomu kuisa mwanaha Zambia, teñi teko ibihiwa kuba yende. Mapokola babulela kuli pulu yekona kulekiswa N$7 000 mwanaha Namibia, iyo lekiswa mwahala N$12 000 ni N$15 000 mwanaha Zambia. Sikiliti sa Zambezi mwalilimo zefelile sisinyehezwi hahulu kasamulaho akuzuha kwabutuku bwa taku ni mulomo, hañatañata mwalibaka zaKabbe ni Katima yamatakanyani. 

Nihaike kuuzweza likomu mwanaha Zambia kitaba yezibahala mwasikiliti, bulengwami bobu ezwa kamilelo yakutwano bubihiwa kuli buekelize mwanako yalipumulo.

Yabona zabubangoki mwasikiliti sa Zambezi Evans Simasiku, nanitifalize milelo yabusholi yacwale kwamutende waNew Era. Simasiku natolokile kuli likomu zeuzwizwe linatelwa mwanaha Zambia mokuna ni musika ohapa maikuto wakubulaya likomu, hakubapanywa ni mwasikiliti sa Zambezi teñi Meatco ikwalilwe hainyani, mi balimi habakoni kulekisa likomu zabona bakeñisa butuku bwa taku ni mulomo. Mwakezahalo yacwanuñu Simasiku naize mapokola banaha Namibia kaswalisano ni mapokola banaha Zambia, nebasweli masholi baketalizoho kwa Kazungula mwanaha Zambia. Likomu zemashumi amalalu zene uzwizwe neli fumanwi, mi litukiso linze liezahala kuli bane bauzwelizwe bakutisezwe likomu zabona.

“Kibusholi bwasilimo, kono kutilo totobela mwanako yamikiti masholi hababata masheleñi kapili. Kuna ni musika omunde mwanaha Zambia. Masholi basebelisa kolo yeo kakuli kuna ni butuku bwa taku ni mulomo mwasikiliti. Kono taba yeo isike yafa balimi kulekisa likomu kwamazwahule. Lusweli kulika kulundula bane baitengile, ni babaitengile mwamilelo yeo,” nekubulezi Simasiku. Misika kobayo lekisanga masholi ifumaneha kwa Kaungamashi, Shangombo, Mutomena, Natukoma, Senanga, Sioma, Mulobezi, Sankolonga, Sikaonzwe ni libaka zefumaneha mwasikiliti sa Livingstone.  Muyemeli wasilalanda sa Kabbe yaMbowela John Likando, naize nihaike kuna nilibaka zamiseco mwalilalanda zaKabbe ni Katima yaMatakanyani, busholi bwa likomu buzwelapili kupahama.

“Busholi bwa likomu bupahami kakuli nuka yaLyambai ikalile mi libangoki likasheza likomu mwanuka kuli litape kusilela mwanaha Zambia,” nekutolokile Likando. Masholi bakulubelwa kuli basebelisa mikolo kulatelela likomu halinze lisila nuka. Likando nakupile kuli kube ni miseco yakukulisa mukulo wanuka yaLyambai yeinelezi kulwanisa likezo zecwalo. Simasiku naelelize bayahi baminzi kuambuka kulekisa likomu kwamazwahule babasina mapampili abuizibahazo. Naelelize kuli bayahi bababata kulekisa likomu zabona bano zibisa manduna baminzi. “Nikupa batu babapila kwamukulela wanuka yaLyambai kuinuka, basautwa feela likomu zezamaya kwanuka, bazibise mapokola ili kuli masholi batamiwe,” nekukupile Simasiku.