2008-04-21Staff Report 2 "MUSIKA tuna wa tolopo ya Katima Mulilo mwa sikiliti sa Caprivi kutuha u kwaluha ni la sunda ka biki ni biki. Patalazo ye, ne tile muta sikwata sa basali ba sikiliti si ikopanya ni Mubakweli ku Ngambela wa naha, mufumahali Libertina Amathila mwa tolopo, mwa mazazi a felile hana potezi sikiliti. Amathila na kile a ikopanya ni basali ba tolopo ka mulelo wa ku-utwa linonge ni matata aba taselize ka mulelo wa kulika kufumana tatululo kuona matata ao. Kwa mukopano, Amathila na sindeketilwe ki Gabana wa sikiliti, mutompehi Leonard Mwilima. Hana kwalula mukopano o, Amathila na kile a tumusa kaza pilaelo ya hae kuamana ni musika wa tolopo osa kwaluhi la sunda. Naize ku bilaeza ahulu kuyena hamohocwalo ni kwa bayahi ba ban`wi kubona sikwata sa basali inge si eza lipisinisi ka kulekiseza mwa tasa kota kono inge kuna ni musika wa simubuso wa kuezeza lipisinisi ze cwalo la sunda inge tolopo haina musika sakata o mutuna o cwalo. Naize mulelo wa kuyaha misika mwa naha neli wa kubona kuli basali ba eza lipisinisi za bona mwa silalanda sakata isi mwa makululu. Na talusize kuli musika u swanela kukwaluha ni la sunda ili kuli basali ba kone kueza lipisinisi za bona ka kozo. Na tumusize kubilaela kwa hae kuamana ni litifo ze lifiwa ki bayahi baba eza lipisinisi za bona fa musika. Naize litifo ze lifiwa ki bayahi ba lipisinisi li pahami ahulu mi kacwalo liba hanisa kueza 'lukau' sakata kwa mafelo a kweli. ""Kin`i bayahi haba lifa kusebelisa musika mi hape kin`i musika ha u kwalanga la sunda? Ba swanela kutisa musika wa luna kapa ba swanela kulu siya kuli lui kahele wa luna hee,"" ne kubulezi Amathila. Ngambela na sepisize kuli uta ikambota niba Likolo la Likiliti ni Milonganyana kuli ba kone kulumela caziba yata kona kueza lipatisiso kuamana ni musika. Hane kuyemelwa Katengo ka Tolopo, Meya yo Munyinyani kapa yena Mubakweli ku Meya, mufumahali Esther Sankwasa kubeya Mubakweli ku Muinasitulo wa katengo ka tolopo, mufumahali Georgina Mwiya naize, kukwala kwa musika la sunda neku tile kasamulaho wa tumelano ya katengo ka habo ka tolopo ni balekisi kubeya ba ketelelo ya katengo. Bayemeli ba katengo babeli ba, neba talusize kuli, litifo ze lifiwa ki balekisi neli tiile kasamulaho wa lipatisiso zene kilwe za ezwa za kubona mifuta ya lipisinisi zeo balekisi ba itengile ten`i. Mi kasamulaho wa tumelano ni lipatisiso ze, neku kilwe kwa lumelanwa kuli litifo kaufeela za balekisi lino beiwa mwa kabuka ka panga ka sili kene ka kilwe ka kwalulwa ka mulelo wa kubona kuli musika wa babalelwa ka tokomelo haa lisinyehelo nyana ze taha li bonwa ki yona shilin`i ye. Maofisa ba katengo ka tolopo neba kile ba sepisa kuli muta, ba ketelelo ya katengo ka tolopo ba swala mukopano ni balekisi kaufeela, musika uta kwaluha simubuso nila sunda sina ka kupo. Ze ni halilicwana, balekisi bona neba kile ba hanyeza kuli lipatisiso za lifiso za kusebelisa musika neli sika zamaya hande kakuli bona balekisi neba tilo kashiwa feela kuli ba life pene yeo yeba lifa ka kweli cwale ili tifo yeo ba talusaa kuli I pahami ahulu. Litifo za balekisi fa musika wa tolopo li kalela fa pene ye likana N$70 kuisa ku N$2000 ka kweli ili nto ye tisa kuli mane ba lipisinisi ze nyinyani ba palelwe kuzwelapili hande. Balekisi ili bona basali hape, neba kile ba fitisa linonge za bayahi baba lekisa mwa makululu ka kubulela kuli bun`ata bwa bona ba zwelela mwa linaha si sili. Mi kacwalo ni kutisa kuli mane bayahi baba lekiseza ba musika ba sike ba eza hande pene ye swanela kwa mafelo a kweli. Ka ona manzwi a, bayahi neba kile ba biza mubuso kubona kuli u hatisa milao ye hanisa bayahi kueza lipisinisi fa makululu. Basali hape neba kile ba tumusa kubilaela kwa bona kuamana ni katengo ka basali kase ka bonahala kuli seka shwile mwa sikiliti ili katengo kaka zibahala ka Women Empowerment Forum (WEF). Katengo ka, neka tatekilwe ki basali ba bali limembala za ndu ya milao ka mulelo wa kubona kuli basali ba fiwa litulo sakata mwa ma-project a shelana mwa naha. Neba tumusize kuli katengo neka shwile kalibaka la kutokwa ketetelo ni kamaiso sakata mi kacwalo neba bizize tutengo twa kwa mukunda kutusa ka kubona kuli katengo ka bona liseli la lizazi hape. " 2008-04-21Staff Report 2
