OGONGO – “Uuna oshilongo itaashi vulu okwiipalutha shoshene, nena ihashi simanekwa. Onkene oshilongo oshi na okulonga nuudhiginini, opo kaashi ka indile puushiinda.” 

N d h o k a o k w a l i d h a po p iwa komu p e v i -primaminista Netumbo Nandi- Ndaitwah oshiwike shika, esiku osikola yoshiputudhilo shopomanda shaUnam Ogongo moshitopolwa shaMusati, ya li ya ulike owino nkene olwishi halu longwa. 

Omupeviprimaminista okwa li a kumagidha aanafaalama ya longe nuudhiginini okuyambulapo eliko lyoshilongo oshowo okukandulapo ondjala moshilongo. 

“Itatu vulu okupopya ekandulepo lyondjala, inaatu tumbula nkene tu na okulonga opo ku vule okukandulwa po uupyakadhi mboka hau eta ondjala, oshoka ohau kandulwa po uuna wa tulwa miilonga,” ta ti ngaaka. 

Ta gwedha po ta ti, ina hala okuuva aanyasha kaaye na iilonga, omanga ye na ompito yokwiilongela yoyene. 

“Ngele aanyasha oya kutha ko oongaku e taya itula mo muunanapya, oyendji otaya ka hulitha po enyenyeto lyokwaana iilonga,” ta popi ngaaka. 

Ta ti, uunamapya owo esipa lyombunda lyoshilongo shika, mboka tau vulu okutaandaleka eliko lyoshimaliwa moshilongo nokukandula po ondjala. 

“Ohandi kala ndi uvite ohokwe sho aanyasha taya kutha ombinga miimpungu yuunamapya methimbo ndika, shoka tashi ulike euveko lyawo lyuunamapya,” ta tanga ngaaka. 

Nandi-Ndaitwah okwa ti, ethimbo lyonale uunamapya okwa li wa talika ko ongoshinima kaashi na oshilonga, wo kau na ongushu, omolwokwaauvite ko. 

Ta ti, oshimpungu shoka okwa li sha talika ko shoongaga, ihe nani osho shina oshilonga shi vulithe iimpungu oyindji. 

Ta gwedha po ta ti, ngele oshilongo tashi longo neitulemo oshowo nuudhiginini, monakuyiwa otashi ka landitha wo iikulya kiilongo yokondje, nopamukalo ngoka eliko moshilongo otali indjipala. 

“Otwa pumbwa okukala tatu dhiladhila tatu endelele, okuya po noompito oshowo oondunge ndhoka tadhi tu tungu okuhuma komeho, oshowo opo tu vule okukandula po ondjala moshilongo,’’ ta ti ngaaka. 

Ta popi ta ti, ota pandula oshiputudhilo shika shuunamapya sho tashi gandja ompito okuulika nokugandja omalongo moshigwana oshowo kaanafaalama aashona naanene, ya vule okukutha ko uunongo yo ya wape okukiilongela yoyene. 

“Uunamapyaohaupulaoondunge, omadhiladhilo, oonkondo oshowo eitulemo,’’ ta popi ngaaka. 

Nandi-Ndaitwah esiku ndyoka natango okwa kumagidha aanafaalama ya se oshimpwiyu niimuna. 

“Onyama yongombe oya pumba kiilongo yokondje, nohayi pulwa noonkondo, onkene otandi tsu omukumo opo tu longe noonkondo tu vule okuyambulapo ongeshefa yonyama,’’ ta kumagidha ngaaka. 

Es iku ndyoka ehangano 

Debmarine olya gandja eshina lyokulonga iilonga yilwe yolwishi oshowo yiikwamawawa, lyongushu N$750 000. 

Omukuluntu gwehangano lyoDebmarine Willy Mertens esiku ndyoka okwa ti, oya gandja eshina ndyoka lyongushu ongoshinakugwanithwa shehangano lyawo okuyambidhidha oshimpungu shelongo. 

“Shika otwe shi ningi oshoka otu na ohokwe nohole naanona Aanamibia ya itule mo meyilongo lyawo, ya ka ninge aantu yontumba monakuyiwa, mboka natango ta ye ya okweeta omauwanawa moshilongo,’’ ta fatulula ngaaka. 

Martens okwa ti, ehangano lyawo otali tsikile okuyambidhidha mboka ye li mompumbwe nelalakano lyokuhwepopaleka onkalo. 

Ta gwedha po ta ti, uunamapya owa pumbwa okuyambidhidhwa okuhuma komeho, onkene uuna pe na omayambidhidho ga pumbiwa, omauwanawa ogendji otaga ka za muunamapya. 

Esiku ndyoka aaniilonga yoDebmarine okwa li ya fatulula eshina ndyoka nkene lyi na okulongithwa. 

Omupehakuluntu kansela gosikola yoshiputudhilo shopombanda shaUnam Kenneth Matengu okwa li a gandja omapandulo kehangano lyoDebmarine sho lya yambidhidha neshina ndyoka tali ka longa iilonga oyindji oku etapo iikulya ya yooloka. 

“Eshina ndyoka olyongushu. Otali ka yambidhidha osikola ndjika poompito odhindji, nonando omashina ogendji tu na mo otwa li twa yambidhidhwa nago kepangelo lyaJapan,” ta popi ngaaka. 

Esiku ndoka okwa li lya nyanyudha aakalimo yomOgongo sho kwa li ya gongala nokuulikilwa nkene olwishi halu longwa, okuza kokwoopaleka ehala sigo onkene tali landithwa.