Taimi Haihambo 

Ongwediva - Ovanhu vodikwa yaNghililewanga yaShinangolo shaWanhumba oo ali elenga lakula l o M u k u m b w a b i mOukwanyama momido 1811, pefimbo leehamba dooHaimbili ya Haufiku nooHamangulu ya Naivala, ova tokola op ova ete po oshikefa tashi ka kwafela Ovanamibia ve li moluhepo. 

Oludi eli ola li la ongala oshivike sha dja ko monhele yomaul iko opaipi n d i modoolopa ya Helao Nafidi, moshitukulwa shaHangwena opo va monafane voo vashiivane shaashi epata lavo olakula neenghono. 

Pa u l u s Kau twima omuung aneki wep at a laNghi l i lewanga okwa kundaneka kutya, okumonafa noku shiivafana hasho ashike sha li elalakano loshiindingili shavo eshi. Ta ti oludo ola li le li kunda yoo opo li kale tali li kwafele, lo tali kwafa yoo Ovanamibia vakwao ovo ve li momhumbwe. 

Kautwima ta ti modikwa ei omwa didilikiwa kutya omu na ovanhu ve na oiyemo onghee ova kwatwa ke dilaadilo loku ongela oshilimaliwa. Ta ti mepata lavo omu na ovanhu unene ovanyasha ovo va pumbwa eyambidido loshimaliwa unene melihongo, onghee va hala oku futila ovanafikola ava ve li koiputudilo yo pombada. Ta ti ola didilika yo Ovamibia vakwao ova tava mono oixuna, onghene oshikefa osho tashi totwa po itashi ka yambidida apa tashi dulu. Natango Oludi laNghililewanga ola li le li kunda opo li lande edu, opo vadule okuninga oshikunino omo tava ka kuna oihape noi ngumutulu yo ku landifa oyo imwe vena ediladilo loku kala tava yandje kounona ovo va pumbwa eyambidido loikulya. Ove na yoo edilaadilo lo ku tunga oipangelo neefikola dopaumwene tadi ka kala koshi yedina Nghililewanga. “Momukalo watya ngaha, ohatu dulu oku yandja eemhito doilonga kovanyasha ovo ve na eedjapo dili meekofa nokwaavo vahe na eedjapo,” Kautwima ta tumbula. 

Mefiku olo tuu eli natango opwa hoololwa okangudu ko vanhu veli 21 ve na oshinakuwanifwa sho kutula omadilaadilo aa moilonga. Mokati kovanamadina vodikwa yaNghililewanga omwa li ondjai yoita L i e ut e n ant Ge n e r a l Martin Shali, Ngoloneya wOshitukulwa shaHangwena Walde Ndevashiya nosho yo omunangeshefa a shivika nawa Leake Hangala, oku popya po ashike vamwe.