New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Omalelo gopamuthigululwakalo ga hala okumona ko sha koonzo dhopaushitwe

Omalelo gopamuthigululwakalo ga hala okumona ko sha koonzo dhopaushitwe

2022-08-29  Victoria Kaapanda

Omalelo gopamuthigululwakalo ga hala okumona ko sha koonzo dhopaushitwe

Elelo lyUukwambi olya hala okupatulula omina yokwetitha po iilongithomwa yiitungithi, omiti niikulya yiimuna, ndyoka ya li ya monika miitopolwa yi li kohi yelelo lyUukwambi.

Uushutwe mboka owa monika momakango geli miitopolwa yi li kohi yelelo lyUukwambi, no kwa li kwa ndhindhilikwa gena omamanya gongushu ngoka taga vulu oku etapo utiyelesa, omahalasa oshowo omamanya gootoshe no sho tuu.

Elenga enene lyUukwambi Herman Ndilimani Iipumbu okwa ti, omahala ngoka gena iinima yongushu yolundhi ndoka, oga li ga ndhindhilikwa tango pethimbo lyuukoloni na hugunina momumvo 1975.

“Shoka okwa li sha mwenenwa noku patwa. Ihe otuna endhilandhilo okupatulula omina ndyoka tayika etapo iinima ayihe mbyoka, okuhumitha eliko moshilongo oshowo okuhupa koonzo dhuushitwe wu li momindhingoloko ndhetu,” ta popi ngaaka.

Ta ti, natongo okwa monika omuti, gumwe ngoka tagu tuntile ngaashingeyi oongombe moshilongo tagu ithanwa Ekakata, ngoka hagu ka longwa koGerman.

Ndilimani ta ti, oya hala okupatulula omina opo ya vule wo okumona uwanawa tau zi miitopolwa momindhingoloko dhawo. “Shoka hasho ashike shi li momindhingoloko ndhetu,’’ ta popi ngaaka.

Oshitopolwa shaShana noshitopolwa shaMustai kombinga yimwe, oshina wo natango uushitwe mboka tau vulu okuhumitha komeho eliko lyoshilongo.

“Otwa hala okuyelitha ngiika oshoka, oho aluka ashike taku ti, evi olye pangelo no nando elelo lyopamuthigululwakalo olyo lya kala noku siloshimpwiyu omahala ngoka,” ta fatulula ngaaka.

Ta gwedhwa po kutya shoka she ya kwata okutameka mongaashingeyi, oshimaliwa, oshoka oshimaliwa shoka haya mono inashi gwana okuyambulapo nenge okupatulula omina ndyoka.

“Onda ndhindhilike wo, pena eyooloko pokati kelelo lyopamuthigululwakalo oshowo nepangelo, miilonga yetu,” ta popi ngaaka. Ta ti, omahooli gawo ohaga futwa ashike N$2 mo kilomita, omanga ge pangelo taga futwa N$3.50.

“Onda hala okuuva kutya eyooloko olyi li peni ngele atuhe ohtu vulu okuhinga iinano ya faathana,” ta pula ngaaka.

Omupevi minista gomayambulepo goondoolopa nokushayi, Natalia Goagoses ngoka a li a talele po omalelo gopamuthigululwakalo oshiwike sha ziko, okwa ti, shoka sha popiwa kelenga enene lyUukwambi Iipumbu, okweshuuvuko.

“Onda ndhindhilike ashihe sha tothwamo mpaka, ayihe ya popiwa, kayishi kuthigwa po onkene otandi kathikitha omanyenyeto agehe komukuluntu minista Erastus Uutoni, opo a indhope mo ye a vule okukutha omatokolo mwaambyoka ya zi noku tumbulwa,’’ ta popi ngaaka.

Ta ti, endhilandhilo ndyoka lyomina ewanawa, onkene ota endulula mo kutya, ote li thikitha. “Otandi kumagidha wo natango elelo ndika kutya, na li longekidhe omaupyakandhi agehe lyina, opo lyi kega popye komutumba omunene ngoka tagu ka kala ko muSepetemba nuumvo, guna sha nomalelo gopamuthigululwakalo agehe moshilongo,” ta kumagidha ngaaka.

Goagoses natango okwa kwashilipaleke kutya okwa hala aaleli aakuluntu sho taye keya koshigongi hoka, ye ye nomatokolo guupyakandhi wa popiwa momutumba ngoka. Ambrosius Iipinge, mwene gweziko Orange yaNashimbuli, okwa nyenyeta kutya oyuuvite kutya, omalelo gopamuthigululwakalo kagena uthemba wa gwana.

‘’Omahala ogendji ge li kohi yelelo lyopamuthigululwakalo ogena okukondololwa komalelo, ihe omuna ishiwe uuministeli womindhingoloko wa indhopa mo,” ta popi ngaaka.

Ta ti, epangelo na li talepo nawa mpoka. 

Iipinge natango okwa popi kutya okuuvite olukeno kaantu ye li kuushayi mboka haya tembudhwa pomahala gawo.

“Ano aantu mboka ohaya tembundhwa pomahala gawo yuuka peni? Oshike elelo lyondoolopa iha li kala lya longekindhila oshigwana mpoka shina okuya?” ta pula ngaaka.

Ta indile kutya uuna aantu taya tembundhwa naya kale ya longekidhilwa mpoka taya tembundhilwa, oshoka shika otashika kanitha oshigwana.

Ta ti, natango oshimaliwa shoka hashi futwa aantu, mboka taya tembudhwa ohashi kala oshishona, itaashi yelekwa noshimaliwa shaamboka haya tembudhwa moondolopa,” ta popi ngaaka.

“Eyooloko olyi li peni? Natango elelo lyopamuthigululwakalo iha li mono ko sha uuna elelo lyondoolopa ta li tembundha oshigwana, nonando olyo lya gandja evi,” ta popi ngaaka. Ngoka a li a kalelepo omalelo gopamuthigululwakalo okwa ti, uupyakandhi owindji wa popiwa momutumba moka, otau tsukumwe nomalelo galwe moshilongo.

Ta ti, uupyakandhi owundji owuna okupatukununwa kuuninisteli womavi, woondolopa nokushayi oshowo wuuyuki.

“Omalelo ngoka otagaka longela kumwe nkene yena okukandula po uupyakandhi mboka. Natango okwa tokolwa okukalundulula oompango ndhi li muutendo tau wilike omalelo gopamuthigulwakalo,’’ ta fatulula ngaaka.

– vkaapanda@nepc.com.na  


2022-08-29  Victoria Kaapanda

Share on social media