New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Ompumbwe yEgameno kAagandji yOmauyelele koACC

Ompumbwe yEgameno kAagandji yOmauyelele koACC

2006-09-15  Staff Report 2

Ompumbwe yEgameno kAagandji yOmauyelele koACC
"WINDHOEK Iiningwanima yi nasha nuulingilingi nuufuthi sho tayi indjipala moshilongo, Omukuluntuwiliki gOkomisi yOkulwitha Uulingilingi (Anti-Corruption Commission -ACC), Paulus Noa oti indile pu totwe oveta ndjoka tayi ka gamena aagandji yomauyelele oshowo mboka taya ka lopota iilonga yuudhudhu. Kakele kOveta ndjoka tayi wilike oACC, ope na natango ompumbwe yoveta ompe ndjoka tayi kumike Aanamibia ya holole puuyelele iilonga ayihe yuudhudhu nuulingilingi mepangelo, omahangano gepangelo niikondo yopaumwene. Moshipopiwa she kombinga yiilonga yuulingilingi - ekolaputo (corruption) mOvenduka, Noa ota ti iiningwanima oyindji yuulingingi sho tayi lopotwa ko, natango ope na uumbanda wengwanyagulo noshipungo kumboka ye na omauyelele. ""Osha monika mo poompito odhindji kutya aantu yamwe oye na ehalo okugandja omauyelele - ihe omolwuumbanda okumona iilanduli unene kaahona yawo, ihaye shi ningi,"" Noa ta ti. Ta gwedha po kutya egameno lyaagandji yomauyelele itali vulu ashike okweethwa ngaaka, oshoka esindano lyOkomisi oli ikwatelela komauyelele okuza moshigwana. Ota kumike oshigwana shi lopote uulingilingi pwaa na uumbanda. ""Oshigwana osho omeho nomakutsi goACC,"" Noa ta ti, nokuyelitha kutya pwaa na eyambidhidho lyoshigwana iilonga yOkomisi otayi ka kala eshongo enene. Elalakano lyoyene okuvudha mo iilonga yuulingilingi otali dhenge omuthindo okukeelela elongithonayi neyakopo lyiimaliwa yoshigwana sho oshigwana tashi kala moluhepo. Oveta ompe oyi na okuya miilonga ndjoka tayi utha ""oonkatu dhomageelo ga yaga kegonga kumboka ya monitha ondjo yomatilitho nengwanyagulo kumboka taya gandja omauyelele,"" Noa ta ti. Osha konekwa kutya konyala muuministeli kehe wepangelo, ehangano lyopaumwene naangoka kage shi gepangelo moka tamu inyenge iilonga yuulingilingi, omu na ashike omuntu gumwe a tseya uumbudhi tau longwa mo, ihe poompito dhimwe omuntu okwa hala okuyakela ko Okomisi ndele oku na okamwenyogona kutya pamwe otashi vulika shi ke mu etele ngele okwe shi ningi. Nonando Namibia pethimbo ndika ke na oveta yokugamena aagandji yomauyelele, Omupresidende Hifikepunye Pohamba omathimbo ga zi ko okwa ti epangelo otali ka ninga po sha paenkondo dhalyo okugamena aantu mbaka. ""Mboka taya ka ningila aagandji yomauyelele nenge oku ya ningila omatilitho otaya londodha kaye shi ninge. Oshoka epangelo otali ka longitha oonkondo dhalyo paveta okuungaunga naakaulinyanga mbaka,"" Omupresidende Pohamba ta ti sho kwa li ta egulula pambelewa oACC nuumvo. Ta tsu omuthindo kutya aagandji yomauyelele, aanambelewa naaniilonga yoACC - mboka tashi vulika ya ninge iihakanwa yaalongi yiikulumuna - otaya ka gamenwa kepangelo. Shika otashi ka kwatha opo ya longe nuupu nemanguluko iilonga yawo, Pohamba ta ti. Olopota yoNamibia Institute of Democracy (NID) yomumvo 2005 yi ikwatelela kiinyolwa yiikundaneki kombinga yuulingilingi otayi ulike kutya omvula ndjoka omwa lopotwa iiningwanima 467. Omushangwa nguka otagu ulike kutya iiningwanima oyindji oya kwatela mo oombelewa dhepangelo oshoka omo unene mu na oonzo oshowo kutya ekondololo miikondo yepangelo olya nkundipala. Shi ikwatele kolopota yoACC okuza kuInspekta Omukuluntu mOpolisi, momumvo 2003 omwa lopotwa iiningwanima 1 356, momumvo 2004 omwa lopotwa 1 182 omanga omvula ya zi ko, 2005, mwa lopotwa 1 255 ayihe yi nasha nuudhudhu niilonga yuulingilingi. Pethimbo ndika ope na elunduluko momukalo gokuninga omakonakono guulingilingi kohangano niikondo yayooloka oshowo oACC. Oshinakugwanithwa shika kashi li we ashike komapepe gOpolisi, okukonakona omiyonena, ihe ombelewa yoOmbudsman, Namfisa, ombelewa yOmukonakoni-Ndjayi oshowo Uukomisi yOpaupresidende wOmapulapulo, pamwe nomahangano galwe oye na wo oshimpwiyu shika."
2006-09-15  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media