New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Ovanafikola mOhangwena va pulwa veli longe nelitulemo

Ovanafikola mOhangwena va pulwa veli longe nelitulemo

2023-02-03  Staff Reporter

Ovanafikola mOhangwena va pulwa veli longe nelitulemo

Simeon Martin

Omunambelewa omukulunhu meleloshitopolwa shaHangwena Fillipus Shilongo okwa indila opo ovalongifikola vakale noku yandja oinyangadalwa ihapu kovalongwa. 

Shilongo okwa ti eshi otashi kwafa opo ovanafikola va dule oku li ikifa nokulilongekidila oukonaakono vanini osho yo omakonaakono opexulilo lomudo. Eshi otashi dulu okunawapaleka oidjemo yomakonaakono meendodo di lili, moshitukulwa osho yo moshilongo ashishe koonono. 

Shilongo okwa li akufa olweendo lowina oku talela po eefikola dayooloka moshitukulwa shaHangwena, moikandjolongo i li omulongo shaningwa moule woivike ivali. Okwa yelifa moule wenenedilaadilo kombinga yetalelepo-twomukumo laye leefikola mOhangwena ola tamekele moshikandjolongo Endola noshadimbukila kOkongo, nokwati ombelewa yaye oya xwaxwamekwa koidjemo yomakonaakono odula yadjako oyo yali ita i hokwifa. Etalelepo eli ola ningwa paikandjolongo mOhangwena, pakutofa mo eefikola dili mbali odo deshi endifa nawa osho yo mabli odo inadi shipondola moshikandjologo keshe. Shilongo okwa li yoo awaimininwa mosheendo eshi kovaleli vopaikondjohoololo, osho yo ovatateli vehongo mOhangwena. Okwa ulika yo kutya elalakano laye okutwa omukumo ovalongifikola osho yo ovanafikola valonge nelitulemo, nokwayelifa kutya oku wete tashi kakwafa ngeenge okwa kumhike ovalongi osho yo ovanafikola petameko-elela lofikola. 

Okwa indila opo ovalongifikola vakale nokuyandja oipewalonga kovanafikola pehena olufuwo, shapumbwa okuningwa efiku keshe ile moshivike opo ovanafikola vaikilile onghalo yokulilongekidila omakonaakono. Okwa kumaida ovalongifikola opo velikele okuya meenghundafana novanafikola unene ngee tashiya poipewalonga, osho hashi dulu okueta opo omulongifikola aete olukeno kutya ovanafikola ova pewa nale oinyangadalwa ihapu noya yooloka kovalongifikola vakwao metetekelo. 

Oidjemo yomudo wakadilongela (2022), oya ulika kutya ovalongwa 38 019 ova li vashanga omakonaakono kakele, ovalongwa ashike ve li 8 133 veshipondola no tava dulu okuya koiputudilo yopombada. Ohangwena oyo imwe yesheendifa nai pamufika womakonaakono moshilongo, yi li ponomola onhi-13 noyashikulwa koKunene oo oye eetelela okanho. Shilongo okwa ndjadjukuna moule washo kutya Ohangwena oyo imwe yomoitopolwa i na ovakalimo vahapu moshilongo yalandula oshitopolwa shaKhomas. “Ngeenge Ohangwena otu li ponomola onhi-13, shayela kutya okwa dula ashike okudenga mo oKunene, shikwao Kunene omwaalu wovalongwa vaye omushona nai pakuyelakanifa nOhangwena. Onghee nee pamhito ei, natulongeni nelitulemo opo tudule oku shuna peenghatu odo twali hatu kala, tuli ngee tashi ya poidjemo yomakonaakono, hano mokamhungu keefikola dingi di li meni lanhano,” Shilongo ta kumike ngaha. 

Okwa weda po ta ti ovanafikola ovo ookadenga ngee tashi ya kelongo, onghee inava pumba oku kala tava hepifa efimbo nokulitula moinyangadalwa oyo tai dulu oku tula onaikuiwa moshiponga. Ovanafikola nave litulemo nokulonga nouladi opo vadule oku likola oidjemo ihafifa. Navaxulife po omadilaadilo oku kala moinima yanyika oihole osho yo okunhwa oikolifwa pepupi lavo. 

Okwa kunghilila yo vali opo ovalongifikola ve liufe komifindalandu da tulwapo shina sha nelongo osho yo oilonga. “Ohashi kala shi hafifa ngee ngeenge handi shaina ombapila yomulongifikola tai moshipundi shefude po, ile pamwe teshi ningi kuye mwene. Ashike ihashi ka kala shiwa unene ngeenge handi shaina omukanda womulongifikola ta tewa moilonga shaetwa omolwa okuliumbata nai,” Shilongo ta ti.


2023-02-03  Staff Reporter

Share on social media