Eshi omeva efundja taa hapupala monooli, vamwe vomovakalimo vomomalukanda mOngwediva unene moSky1 ove li monghuwo i na onghambe. 

Omaumbo avo, unene aa oipeleki oku li momeva, oundjuwo ova teka po, navamwe otava ti kave na vali naapa tava telekele. 

Ashike omupopiliko welelo lodoolopa yaNgwediva Jackson Muma okwa kumaida ovakalimo ovo ve li hanga monghalo oyo opo va ninge ekwatafano novanambelewa vaMuni opo va kwafelwe. 

Muma ota ti ova tameka oku konaakona onghalo yovakalimo va dengwa kefundja, nove na oiyakulifo vei tula peenhele oku kwafa ovo va yelulwa. Muma ta pula ovo ve na omaumbo e li momeva opo va denge kongodi yonomola 0811444151. Ta ti ova longekida onhele neetenda oko taku tulwa oihakanwa yefundja. 

“Ashike otu na tete oku ningila omakonaakono aavo tava ti ova yelulwa, opo nee hatu yandje ekwafo she li kolelela konghalo omo veli. Ovanhu vetu ina va kala ashike va mwena, ile va teelela va kongwe mo kumuni, nava ninge ekwatafano nafye,” Muma ta ti. 

Vamwe vomwaavo va yelulwa otava hokolola kutya ova mangela eembete davo meembuli deenduda shaashi eebashu oda yelulwa. 

“Omunhu oha nangala pombada, ye eshi ta di ko kombete ota lyata momeva. Unene ovashamane ovo hava nangala meembuli. Oomeme nounona ova tembuka,” omukalimo umwe ta hohokolola. 

Ovakalimo tava ti, omolwa onghalo yoku hena oilonga ova fininikwa va dje momaumbo e na omeva shaashi itava dulu oku ka konga eenhele odo hadi futwa (orenting). 

“Oto ningi ngaheli pi? Omo ashike to kala to di mobashu yoye omo. Fimbo limwe omunhu ku na naapa to telekele. Oho di mo ashike to ka konga ehalasha loye lotombo ngaashi ndili na ngaha, shaa wanu - toka nangala! Oto telekele peni sho oshipeleki oshi li momeva? Oto ke li tonya ashike,” Julia Jambeinge ta ti. 

Jambeinge okwa hokolola ta ti okwa fininikwa opo a tule oshipeleki shaye pomatondokelo omeva, shaashi okwa ninga oule womido tadi ka ninga 30 ta ningi eindilo lonhele kumuni ashike ina mona ekwafo. 

“Eshi ndeya molukanda omu, onde ya mo handi kongo oilonga. Handi idililwa ku mukwetu. 

Mobashu ya mukwetu handi monene mo ounona. Omunhu ito dulu nee vali oku kalela mukweni nounona voye ye naye oku na ounona, onda dja mo ndele handi ka ninga oshipeleki shange ponhele opo ina ndi efilwa kumuni. Paife ounona vange navo ova tameka oku mona ounona, omunhu ou na ashike oku va lombwela navo vaka dengele oipeleki yavo, natango peenhele ina pa ufwa. Ngee owa i meembelewa damuni eembapila detu domaindilo oo hatu ningi omudo keshe omo to di hange,” Jambeinge ta fatulula. 

Jambeinge novakainhu vakwao pomaumbo avo otava ti ovanhu vamwe inava yelulwa shili ashike kave na vali apa tava hange oikuni yoku teleka shaashi moyana omu kwali hava tyava omuyadi omeva. Tava ti vo ove li longekida oku ya keetenda ngeenge muni okwa tameke oku tembula ovanhu. 

Festus Kefas, omukalimo womolukanda olo tuu olo, ota hokolola kutya okandjuwo kaye oko kwali haka yakula novashiinda shaye vahapu paife oka teka po. Kefas ta ti onghalo oye va fininika opo va kale tava ende oshinano sha fika pokilometa oku ya koixwa oko have ke li vatela. 

“ O h a t u i k o i x w a m o H i f i k e p u n y e ( U n a m Campus) shaashi katu na nghee. Omunhu oto ningi ngahelipi? Oko ashike u na oku ya oko. Vamwe otave li vatelele momeva veli ofika,” Kefas ta ti. 

Monakudiwa Ongwediva kaya li naanaa hai yelulwa, ashike neudo oyo unene i na ovanhu va dengwa kefundja ovo Muma ta ti ovovo va tunga omaumbo pomatondokelo omeva, shihe li pa pitikilo lelelo lodoolopa. 

“Ngeenge owa tale nawa, omeva otaa lotoka ashike mondjila yao omo haa lotoka noshito. 

Ovanhu vamwe peenhele opo veli ovali va kufwa po kumuni ndele tava alukile po. 

Onghalo ei hatu li hange tu li muyo yoku yelulwa nai kale oshilongwa kufye. Ashike mongaha otwe li longekida oku kwafela ovo ve li momhumbwe,”