ǀHaob ain ge 13 898 !khōsabena !gâi!gâba ge ǀama, Namibiab !Khōsaben !Oabas (NCS) di mûmûsa sîsenǂuib ai a !gao!gaosa ǁkhawa !gâiba !oa unus proxramgu hîa 2017 xu !Hoaǂkhaib 2025 dib kōse ge !khoega xu. Nē proxramgu ge ǂguro ge hâ i ǁkharab ai a !gao!gaosa dīǀgauga xu ǁkhawa ǀhûhâsib !nâ tsūdīga xu !howa-oasen hâ khoets ase oaǂgâs ǁga ge dawa. Nēs ge haisi-ams hîab ge ǂGuro Ministeri, Elijah Ngurareba, !Hūb di ǁûs, Netumbo Nandi-Ndaitwahs ǀons !nâ, ǂoa ge wekheb di Wunstaxtsēs ai ge !Guidiǁgams !nâ hâ i, ǁkhāǁkhāǂuisentoa ge sîsenaona ǂan!gâs di ǁaxasib tawa gere māhes !nâ ǁnā !khaisa ge ǂanǂan.
!Hūb di ǁûs ge Namibiab !Khōsaben !Oabasa ǂgaoba xu hâ koasa ge mā, ǁîn ge ǀkharaǀkharasens ai a !gao!gaosa ûib ǁkhāsiga !khōsabena mās ǀkha a tsoatsoa tsî nēs !nâ-ū ǁîna ǂhâbasa ǁkhāsigu, ǀhûhâsigu !nâ a ū!oasa ǂûsi tanisens tsî sîsenmā-aon ra ǂgaoǀkhā !gao!gaoǁkhāsigu ǀkha ra ǁāǁā !khais !aroma. “NCS ge ǀaweǁguisa, tsūdī-ao-i ai a !gao!gaosa proxramgu hîa !aromadi nē ǂkhawadīxa!nâ tanisendi, aiǁgause ǂauxûib tsî ǀhubuǀhubusenxūna sîsenūs, ǁgau!nâs !nubusib tsî ǂhanu tama xūn ǀguina nî ǀaweǁguise hâs hâna nî gowaǀîse,” tis ge ge mî. Ai!âs noxopa gere mîs ge, nē proxramgu di hās ge ǁkhāsiga omkhâis tsî !omn ǀkha xūna kurusa ǁîs di !urus ase a ūsa. Aiǁgaun ǁkhāsigu ai a !gao!gaosa ǁkhāǁkhākhâidi din ge, khomais, xoas tsî !gôas ǁgau!nâdi, ûib !nâ a ǂhâbasa ǁkhāsigu sîsenǁareǁkhāǁkhāsendi, !naokurus, ǂoms, ǀurina xu kurus tsî hoan xa a !nāǂamsase, !hū-omkhâisa.
“ǂGurihaib nē proxramgu dib ge !hū-omkhâis ǁkhāǁkhākhâidi hîa omkhâisens tsî !gâi ǀgaub !nâ ǁkhawa ǀhûhâsib !nâ oaǂgâs tsîra hoara !khōǂgā hâsa. NSCs ge !hū-omkhâis ǁkhāǁkhākhâidi !nâ-ū, tsūdī-aona ra ǁāǁā in !hūb !nâ a ǂhâbasa ǂûn tawa ǁîn tsîna ǀaro tsî ǀgamǁîse ǁkhawa !khō-oms ǁga oahāsa xu ū-oasen,” tis ge Nandi-Ndaitwahsa ge mî. Ai!âs ge mîs ge, !khōsaben !oaba!khaigu ra !horob, mai-i tsî !hanaǂûna ǁawoǁawosa tsîn nē ǂûna !khōsaben ǀguina ǂûma tama hâ, xawe ǂhâbasa ǂûna Namibiab ǀAwa!namn di ǀHûs tsîna ra māsa. “Nē dīǀgaub hîa nē proxrammi !nâ-ū ra !gāsab ge Namibiab di koroǁî !hū!nāsi omkhâisens ǀaweǁguib (NDP5) tsî !Hūǁares ǁAedi Tani!kharu ǁkhās Omkhâisens ǁGūbadi (SDGs), !gōsase 2ǁî ǁGūbas: !Â-i hâ tide ti ra mîs hâna,” tis ge ge ǀgonǀgon!gao.
Nandi-Ndaitwahs hîa ge 287 ǀasa ǁkhāǁkhāǂuisentoa go mâisan hîa khoese ǁkhâga ǀaweǁguisa ǁkhāǁkhākhâidi !nâ go !â ina, ǁkhoreǁhare tsî ge mîba, ǁnāpan ǂauna ǁgoaǂuina nē sîsenni !nâ hâ, xawen ǀoasase în sîsenǁareba ǂgaoǀkhāsa !harib nî māsa.