[t4b-ticker]

Aaniilonga Aayiyambi Taya Yakula Shi Nasha noAIDS Ya Pewa Oombasikela

Home Archived Aaniilonga Aayiyambi Taya Yakula Shi Nasha noAIDS Ya Pewa Oombasikela

OSHAKATI Aayiyambi ayehe kumwe 310 mboka taya yakula oshigwana kombinga yoHIV/Aids moCatholic Aids Action (CAA) mOmusati nOshana oya pewa uuthanguthangu, omambale oshowo iiyakulitho yekwatho lyotango – iinima ayihe mbyoka yi na ongushu N$300 000 okuza koBicycle Empowerment Network (BEN) ongoonkambadhala dhehangano ndika okunengeneka ompumbwe yiiyenditho kaayiyambi. Konima yoomwedhi 18 dhiilonga yeiyambo, oombasikela adhihe kumwe 310 oshowo iilongitho yilwe otayi ka ninga po omaliko gaayiyambi, osho sha tseyithwa. BEN ehangano kaa li shi lyopaunangeshefa lya totwa po okukwathela iigwana mbyoka ya dhengelwa keholo monakuziwa oku ya pa omukalo gulwe gwiiyenditho ngaashi oombasikela, omadheulo koonakupewa iiyakulitho mbika mokupangela nokukaleka iiyenditho mbika monkalo ombwanawa. Omanga omagano ngaka goombasikela inaga gandjwa pOkatana omasiku ga zi ko, BEN okwa gandjele ishewe omagano goombasikela 3 000 komahangano 22 ngoka taga longo moshigwana moshilongo ashihe. Kansela gOshakati-uuzilo, Lotto Kuushomwa ngoka a lesha oshipopiwa shaNgavena gwaShana, Clemenus Kashuupulwa, okwa pandula BEN mokuyambidhidha elongo nesiloshisho lyaanegumbo momagumbo, aagundjuka oshowo iilonga yekeelelo lyomukithi moshigwana. “Otandi indile aanangeshefa moshitopolwa Oshana ya kuthe ko oshiholelwa sha ulikwa kuBEN sho a yambidhidha iigwana mbyoka yi li mompumbwe moshitopolwa ya vule okwiikwatha yoyene. Tse atuhe otatu vulu okweeta po elunduluko mokukwatha iigwana yetu mokuyambidhidha ooprojeka dhokwiikwatha-mwene dhoka tadhi vulu okunengeneka onkalo yomukithi noluhepo moshitopolwa shetu,” Ngavena ta ti. CAA oli li limwe lyomomahangano goongeleka ngoka ga pyakudhukwa noga pya ekodhi momayakulo galyo, naashika osho BEN a tala kusho sho a totha mo ehangano ndyoka ye na okupa omagano ngaka. CAA okwa totelwe po momumvo 1998 ongonkatu yotango yOngeleki yaKatoolika kaRooma moNamibia okuyamukula komaupyakadhi taga etwa koHIV/AIDS nohali longo kohi yoshipalanyolo: “omukumo mokulwitha noonkondo mokuyakula omolwuuwanawa waayehe,” noli li ehangano lyongeleki enene ndyoka tali kondjo moshimpungu shoAIDS moshilongo. Mokutaamba ko uungangalala mbuka peha lyoCAA, Menindja gwIilonga moCAA, Godwin Chisenga ota ti oCAA oya tungila komakwatathano ge ngoka e na nomagongalo 91, iitayigongalo ya konda 300, iipangelo nomahala guuhaku gaKatoolika ge li 16, oshowo oosikola nomihandjo 31 dhongeleki ndjika. Chisenga ota ti oCAA ohayi longele kumwe noongeleki nomahangano galwe gopambepo, iikondo yopaunangeshefa nepangelo okupitila muuministeli wUuhaku nIilonga yOnkalonawa, Uuministeli wElongo oshowo mboka wUukakwashike-ko-kantu nOnkalonawa yAanona. Ehangano ndika ohali gandja omayakulo kaanegumbo momagumbo ye li 6 300 lwaampoka, elongo lyaagundjuka nekeelelo lyomukithi mokati kaagundjuka 6 000 moshilongo ashihe, esiloshisho neyambidhidho lyoothigwa 17 000 naanona ya pumbwa ekwatho, omahala geikonakonitho nehungomwenyo paiyambo moka aayakulwa 6 000 ya mona omayakulo ngaka omvula ya za ko. Oproyeka yomalolelo okwa tegelelwa yi tameke moshitopolwa shaMusati okudheula aayiyambi 200 kombinga yokukwatha okunengeneka uuwehame waayakulwa. Pethimbo ndika oCAA oyi na aayiyambi 1 500 mboka haya gandja omayakulo komwedhi kaantu mboka ye na oHIV ye li 6 300 pamwe naanegumbo yawo. Chisenga ta yelitha kutya iilonga yaayiyambi oya kwatela mo ehungomwenyo pamaiyuvito neyambidhidho lyopambepo, okuyakula aantu mbaka miilonga yomegumbo, okukumika aantu ya lumbe neuvoko nomukithi nokulya iitungithilutu niikulya mbyoka hayi monika nuupu pomikunda. Okukumika aantu ya popye nemanguluko kombinga yoHIV yawo, okwiigamena kaa ya kwatululwe komikithi nokutaandeleka omukithi, oku ya tuma ya ka mone omayakulo gopaunamiti , okugandja endungiko kombinga yesimano lyokwiinyolitha mooproholama dhepango, nokukwatha okushunitha pevi engwanyangulo nokatongotongo haka ningilwa aantu taya lumbu noHIV/AIDS. “Iilonga nomayakulo agehe ngaka oshowo galwe inandi tumbula mpaka ohayi longwa moonkalo oondhigu nodha kitakana,” Chisenga ta ti. Moompito odhindji, aayiyambi ohaya tsakaneke oonkalo oombwiinayi oshowo okweenda iinano iile oku ka gwanitha po iilonga yawo. Ongehangano otwa tseya omaupyakadhi agehe ngaka, onkee otatu kambadhala ngaashi tashi vulika tu kale twa nengeneka omutengi gwaayiyambi mbaka.