[t4b-ticker]

Endiki lyOkulanditha Iihongomwa Otali Yambula Po Oshikondo shOmatalelopo

Home Archived Endiki lyOkulanditha Iihongomwa Otali Yambula Po Oshikondo shOmatalelopo

KATIMA MULILO

Endiki lyIihongomwa Mashi ndyoka hali landitha omaludhi giihongomwa yopamuthigululwakalo ngaashi iihumbatelwa, oontungwa, oontondje oshowo omaludhi giinamwenyo ngaashi ongalangombe, ondjamba, ondjambameya nongandu oyi li onzo yoshimaliwa koomuma.

Endiki yIihongomwa Mashi olya tungilwa popepi nompagiindjila yopate onene yoteya yaKongola naKatima Mulilo oshowo ondjila yongalama yaKongola naSangwali.

Aatalelipo haya mbombolokele koMudumu National Park oshowo koBwabwata National Park, noku ka tala eopalo lyiinamwenyo nokawato momulonga gwaKongola, olundji oye na okupita posenda ndjika yokulanditha iihongomwa okupitila maanamikunda okuza momikanda ngaashi Musida, Lubuta, Sachona, Sangwali, Lizauli, Sikaunga, mboka haya landitha nokulongitha iihongomwa okwiimonena iiyemo. Aanambelewa yendiki oya thikama po maahalithi yaali oomeme: Mavis Kulibabeka naPriscilla Chata mboka haya kwathele menindja gwawo Bester Mutanincwa niilonga yesiku.

Aalandithi mbaka ohaya gandja omushangwahokololo gu nasha nongeshefa yawo kokomitiye yiilyo omulongo ya hogololwa okuza maanamikunda okuza moMasida (ye li 2), Lubuta (1), Sachona (1), Sangwali (2), Lizauli (1), Sikaunga (2) noChoi (1), omanga aatonateli yoonzo hadhi zi miilandithwa mbika haya dhana onkandangala ya simana.

Ota ti aatonateli yoonzo okuza moshigwana oya hogololwa okuza momahala omugoyi gegameno lyuuntshitwe moshitopolwa shika shuuyamba wiinamwenyo moCaprivi, naatonateli mbaka oyo haya gandja iihongomwa mbyoka ya hongekeka nokumbalipaleka iiyemo sho aagongeli yiimaliwa mboka haya topola iiyemo yokomwedhi mokati kaanamikunda mboka haya kutha ombinga moprojeka.

Aatonateli yoonzo dhoshigwana ohaya gandja wo omauyelele kaanamikunda nkene taya vulu okunwa/okukashula omwiidhi noombale dhoka oombwanawa hadhi vulu okulongithwa mokutunga nokutata omapi kiitungomwa.

Omvula ya zi ko, aatungi yiikwaimbale yayooloka ayehe kumwe pamuhanga oya gongelele oshimaliwa N$177 000 konima osenda sho ya kutha mo oopelesenda dhayo.

Moomwedhi moka hamu kala unene aatalelipo oyendji muApilili, oya likolele N$14 953, muMai oya gongela N$19 334, muJuni oya mona N$10 353 omanga muJuli omalanditho ge shi pondola okweeta po N$31 803, muAguste oya likola N$23 274. Iimaliwa ayihe mbyoka ya monika po omvula ya za ko oya li N$140 000 moka aahongi yiihongomwa ya likola N$112 112, omanga oshimaliwa okuza moka shimwe sha longithwa okufuta oondjambi dhaaniilonga pendiki N$20 250 nokomitiye yewilikongundu ya mona po N$2 900.

Iilandithomwa yomvula ya za ko pendiki ndika oya likola iihohela N$37 643 nonuumvo ongeshefa otayi humu nawa komeho ngaashi shito nonando pe na egwopevi eshona sho endiki lya dhidhilika omalanditho taga shongola muJanuali 2008 moka ya mona ashike N$7 522 pakuyeleka naashoka ya monene muJanuali 2007 sho ya likolele N$9 123.

Oshimaliwa shoka hashi zi miilonga mbika yiikaha ohashi pewa aanamikunda opo ya ka fute osikola, uunamiti oshowo okulanda iipumbiwanima ngaashi omongwa, osuuka, omalehite nuusila wepungu.

Sho ethimbo lyoomwe li li popepi, yamwe yomaahongi mbaka ohaya landa wo iikeeleli yoomwe nuupuka, omanga yamwe haya landa wo oonete dhoomwe.

Endiki kakele kiimbale niikwatelwa ya longwa moonenge nomwiidhi, omamate goonenge, iizalomwa yomothingo nopiikesho ya longwa moonkandi, uutati wanangongo niikuti, omakuya, oosindo dhiiti ohaya longo wo uuhumba wa longwa pamuthigulwakalo.

Osenda ndjika yiihongomwa oyi li moshitopolwa shi li kohi yelelo lyElenga enene Josef Tembwe Mayuni ngoka uulenga we wa tanda ko omikunda okuza koSingalamwe sigo okoLizauli, nokutaakana iitopolwa ngaashi Kongola, Sachona, Masida naChoi.

Omvula ya za ko, oNamibia Nature Foundation (NNF) oya gandjele epapa kelenga li nasha netonatelo lyuuntshitwe uule womimvo omulongo, omolwonkandangala ndjoka a dhana mokutota po omahala gatatu gegameno lyuuntshitwe.