New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Ngee pe na oulamba womeva, ohatu ningi ‘kamakela kaka sa’–  Omapekaapeko mape

Ngee pe na oulamba womeva, ohatu ningi ‘kamakela kaka sa’–  Omapekaapeko mape

2018-12-07  Staff Report 2

Ngee pe na oulamba womeva, ohatu ningi ‘kamakela kaka sa’–  Omapekaapeko mape

Astrid Kause

Oshikukuta shali sha denga odoolopa yaCape Town neudo, osha eta eudo nawa nghee ovanhu have li humbata ngeenge veli hange monghalo yoku hena eedjo da wana. Oshilando eshi shomo South Africa osha li sha taalelwa komhumbwe yomeva oyo ya eta eepomba di kukute filu-filu novanhu veli hange veli momikweyo tava kongo odjo ei yopaushitwe, hano omeva. 

Oshikukuta eshi oshali sha eta opo ovanhu veli honge okulongifa omeva Manini neenghono, okuyelekanifa naao hava longifa shito.  Onghalo ie yomeva a pumba yali ya nyaa komunhu okwali tai limbilike unene novanongononi mounyuni ova ti oya etifwa konghalo yelunduluko lomhepo mounyuni aushe. Ashike Cape Town ota kala oshiholelwa shiwa kounyuni onga oshiwana tashi longele kumwe. 

Omapekaapeko anga twea nyola pamwe nakahewa kange moilonga Oliver Vitouch na Judith Glück vokoUniversity yaKlagenfurt, otaa ulike kutya ina tu pumbwa oku tala nonghumwe nghee ovanhu vokoCape Town vali tave li humbata pefimbo loshikukuta. Shaashi mbili oshili paushitwe ngeenge ovanhu tava tukulilafana eedjo odo da pumba, naashi osha ulikwa yoo mofilima yokoHollywood. Naashi ota shi ulike eteelelo liwa mounyuni omo omuvalu wovanhu tau kulu tau  endelele omanga omaxupilo taa shuna pedu. 

Omapekaapeko etu okwa tala nghee sha pumbiwa okutukulilafana eedjo domaxupilo nopefimbo opo twe di pumbwa neenghono opo tu xupe. Omapulo etu okwa li a nafangwa “ovanhu ova hala tuu okutukulilafana eedjo ngaashi omweva oo eli monomola yotete ngeenge tashi ya komhumbwe ile ododo dili ponomola onhivali ngaashi oimaliwa?” 

Oshidjemo osha ulika kutya ovanhu nonande ova kala veli momhumbwe yomeva, natango ohave li humbata moukwao wananghali paku tukulilafana omeva nande oku kale Manini. Eshi osho shili, kashi na nee kutya ove shi ile kave shi ovo tava tukulilafana navo omeva. Ashike eshi ina shi lifa noshimaliwa. 

Ovakufimbinga momapekaapeko etu ovali va ufanwa ko labola oko kwa ningilwa omapekaapeko, no in ava pewa omhito opo veli shiive tete. Okwa li va pulwa opo ka londe okambasikela, nelalakano opo va fye enota. Ina va pewa okunwa, omanga kuna ovili imwe nopefimbo lomapekaapeko. 

Ovali nee va tulwa monhele om ova tulwa vamwe tava pewa oimaliwa nomeva vamwe omeva ashike. Ovo va pewa omeva ovali va lombwelwa kutya ove a longela. Ovakufimbinga okwa li yoo va pulwa op ova popye osho va teelela ile va hala va futwe. 

Oidjemo oyali tai kumwifa. Ovo va futwa omeva, ova pa ovo inava mona sha, nonande oumeva ova li va nini neenghono. Ovanhu ovo va pewa omeva ova tukulilafana ashike nawa navakwao, ashike kava li vena ehalo oku yandja oshimaliwa kuvakwao. Vali ovanhu ovali va hala okupewa omeva mahapu, shidulife oimaliwa.  

Omalihumbato aa okuli omhinge nomadilaadilo oo kutya ovanhu oveli hole unene voo vene. Omunhu vamwe otava dilaadila kutya ovayandji vomeva ove shi ninga shaashi omeva kae na ongushu edule oshimiliwa. Ashike ovapekaapeki vamwe ova mona kutya ohole nefiloshisho mokati kovanhu ovo ve na omhumbwe imwe ota li ende ta li kulu. 

Eshi osha fa tashi tu twala konghulu yonale oko kwali naana ku he na oimaliwa notwa itavela kutya okuhe na iimaliwa kaku na efiku ku kufe po onghalafano yopaunhu. Hano omulumenhu a fya enota okushishi kutya ke na efiku na nwe mondjato yaye, osho yoo ovanhu vakwao. 

Omapekaapeko ngaashi aa etu, otaa kwafa oku ulika kutya omolwashike ovanhu have li humbata momukalo wonhumba ile wongadi. Otaa ulike yoo kutya ovanhu otave ke lihumbata ngahelipi efiku tave ke lihanga moixuna yoludi olo. 

Otwa pumbwa okulihonga nghee okutukulilafana kwa yooloka meemhito da yooloka needjo da yooloka ngaashi naanaa shali tashi ningwa moCape Town omo mwa li mu na omhumbwe yomeva. Onghalo yomoCape Town oili elondwelo loshidjemo shelunduluko longhalo yomhepo, netwomukumo opo tu kale ke po eedjo detu dopaushitwe shaashi kushi kutya lomongula otali etelele shike. Ashike ota shi ulike yoo kutya ngee tuli monghalo yomhumbwe oha tu li humbata ngahelipi onga ovanhu, nomhepo yetu yopaunhu oha tu tameke okuyuulika. 
 


2018-12-07  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media