New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Okushuna konima sho Namibia a ningi oshilongo

Okushuna konima sho Namibia a ningi oshilongo

2018-11-09  Staff Report 2

Okushuna konima sho Namibia a ningi oshilongo

Namibia oshilongo shi na omalwaala ogendji pamikalo dha yooloka. Oshilongo shi na ondjokonona ombwaanawa yo natango ombwiinayi, ya mbambekwa nokwaa na uuyuuki wopankalathano osho wo emonitho aantu iihuna. Namibia okwa yambapala moonzo dhopauntu osho wo ndhoka dhopaushitwe. Ashike omayooloko nomalwaalwa ga pilamenathana onkene taga tsikile  oshoka oshilongo osha endwa pomunkulo gwokumona omukalo ngoka tagu longo oku shi yambula po.

Inatu dhimbweni, momasiku 21 Maalitsa mo1990, iilongo oyindji muuyuni oya li ye ya moWindhoek, oshilandopangelo, opo ya tale etaambathano lyoonkondo okuza kepangelo lyokatongotongo lyaSouth Africa okuya kepangelo lya hogololwa paudemokoli lyaNamibia. Oshituthi shika osha li sha patululwa niipopiwa iyali.

Presidente gwaSouth Africa F.W.de Klerk okwa li a tala ko nomeho gesindano osho wo goluhodhi sho epandela lyaSouth Africa lya li tali kuluka tali pingenwapo kundyoka epe lyaNamibia. De Klerk okwa ti: “Ethimbo lyiita olya hula nethimbo lyombili olya tameka.

Omuulikwapresidente Sam Nujoma okwa li a tala ko nenyanyu noshipala tashi imemeha sho omapandela taga ipinenepo. Nujoma okwa ti: “Ngame, Sam Nujoma, otandi gana kutya otandi kaleke po nokugamena…onkene Kalunga kwathela ndje.”

Okapale kaWindhoek oka li ka ndunduma sho aantu ya li taya igidha muule, omanga oyendji ya li yi inyongamene sho taya dhilaadhila. Omeho gandje oga li ga tsu oohailwa yaali, Bethuel Five Hochobeb naAugust Gaeb. Mbaka yaali oya li yamwe yomaadhanitanga ye na uunongo wa shiga ko, noya ka kala yi inekelwa koSwapo. Ondi inyongamene, sho nda dhiladhila ndu uvite nawa sho ye shi pondola okuthika kuNamibia lya manguluka oshoka oopolojeka dhimwe ndhoka ya li ye li mudho pethimbo lyekondjelomanguluko odha li dha nika oshiponga noonkondo. Kanda li ndi na einekelo kutya Five Hochobeb ayehe naAugust Gaeb kutya otaya ka gwila moombululu notaya ka kala yamwe yomomapendafule ngoka inaaga yalulwa nando.

Noya kalela po aantu oyendji mboka ya gwile mooha sho ekondjelo lyokukwatelwa mo mepangelo lya tameke.
Enyakuko ndika olya li lya tetekelwa kiinima iiwinayi, sho mu01 Apilili, esiku ndyoka United Nations Transition Assistant Group (UNTAG) a li e na okuthika moshilongo - nonando ya thika nuumbanda. Mesiku ndika, omayipumomumwe oga li ga yi pombanda pokati komatanga gaSouth Africa naangoka goSwapo muumbangalantu woshilongo.

Mesiku olyo tuu ndyoka moshiningwanima shi ili, konyala aantu 20 000 Aanamibia oya li ya gongala moKatutura Community Centre ya tyapule noya ninga ontega nemanguluko sho lyu uluka ko, ya mbombolokele momapandaanda gaWindhoek onga omukalo gokulaleka epangelo lyaSouth Africa moNamibia. Ongula yesiku ndyoka, onda li nda kuutumba poombelewa dhehangano lyaaniilonga moNamibia, (NUNW), ndi li ontega naMaureen Hinda naRosalinde Namises, pokati kendiki twa tala ethimbo sho tali yi. Omuntu gumwe okwa li a igidha kembako a ti: “Ohetatu oya dhenga, oohailwa,.” Namises okwa ti ‘daarsy’! Nuupyakadhi owa tameke. Opwa li evundakano naantu taya lyatathana  niiyenditho ayihe oya li ya thikama thilu pokati kopate onene ndjoka ya kwatakanitha Katutura nondoolopa.

Olweendo olwa li lwa adha ondalaye ndjoka ngashingeyi pe na epandaanda enene lyaHosea Kutako, moka aapolisi ya li yi ilongekidha ye li miikutu yawo yiilonga. Sho nda yi mengathithi opo ndi kambadhale ndi kwatele komeho olweendo lwaa na iikolokosha, omutoolinkundana gwaSouth Africa gwedhina Henie Serfontein, ngoka nda kala ndi shi oomvula okwa lombwele ndje ta ti: “Bob, ondi na etimaumbwile kutya owa tseya kutya iita yokuumbathana oyatukuka konooli.” Henie okwa tsikile nokulombwela ndje iiningwanima nkene she enda osho wo uuyelele kutya aakwiita yangapi yoSwapo ya dhipagwa naamboka ya kwatwa po. Kanda li nde shi tseya, nayakwetu ayehe ya li molweendo nduka kaya li ye shi tseya. Onda tameke nda fa ndi uvite tandi ende nda kotha. Esiku olyo tuu ndyoka, opwa li oshigongi oshinene shoSwapo pokapale ka andjuka ke li komeho goA. Shipena Secondary School moka omakoma ngaashi Zephania Kameeta naImmanuel Ngatjizeko ya li. Ashike sigo oompoka kapwa li pe na ngoka e na uuyelele wothaathaa kutya shoka sha ningwa kuumbangalantu oshike. Komatango, onda li nda tsakanene naHailwa Kameeta puudhano weyotho lyonyama woSwapo pegumbo lyaHailwa Kabinet moDonkerhoek. Kameeta okwa li a tameke nepulo: “Mbuae muazuuje (Kuume owa uva shike)?” Katwa li nuuyelele, ndele ngaashi atuhe otwa kala twi ikwatelela mokookola. Ashike oshinima shoka oshiwinayi sha li tashi vulu okuholoka inashi holoka nopehuililo otwa li twa nyakukwa sho Namibia a li e li mondjila ye yemanguluko. Ekotampango lyaNamibia olya li lya nyanyangidhwa nokutaambiwa ko, ko ku palwe ondjila opo omuulikwapresidente Sam Nujoma a dhike epangelo lyotangotango lyaNamibia.
 


2018-11-09  Staff Report 2

Tags: Khomas
Share on social media