[t4b-ticker]

South Africa, Namibia Yasekamena Ovapwike

Home Archived South Africa, Namibia Yasekamena Ovapwike

Emma Kakololo

OTJOMUISE

Opresidenda ya South Africa, Thabo Mbeki, wakwizike ovapwike votjimariva mongorongova kutja ehi re nawina o Namibia mayeungura oukukutu kutja otjitamba tjo mawpikiro wotjimariva tjivenane.

“Ete otjozohoromende matutjiwa kutja otjimariva tji matuhepa komekurisiro tjiri momake wenu- wombirivate. Matukawondja komurungu otjozohoromende okutuna ovina avihe mbi maviyenene okurira ovipwite mo ku nanena ovapwiko ko Namibia,” Mbeki watjere.

Omambo inga Mbeki wina weye hungirire poma patururiro wombongarero yomekurisiro ndjari mEzorongondo. Aveevari Mbeki no Presidenta ya Namibia, Hifikepunye Pohamba, vari ovahaamise vombongarero yovapwike ndjari nondando yokuraisa ovitjitua vyo ngorongova mehi nawina okuhungirira komuhunga novinenge vyo ndjeverero yotjitamba ihi na vyarwe mbyatjama kotjimariva tjomakaondjisiro wongorongova. “Okuhina okuteka mo marandisasaneno pokati ka South Africa nomahi ya Africa yarwe ngunda okunene. O South Africa riryama komurungu nokuhina nokuhina okuhwinda okurandisa komahi yarwe. Omena rokutja katuyatona moku nanena omapwikiro momahi yarwe,” Mbeki watjere.

Mombepo tjingeyo Pohamba watjere omararakaneno mombwiko youye yeririrako omatwe nomahi ngeri mokuritunga otji yeninikiziwa okupaha omyano mbi mavikurisa ombwiko, okutara kotjirondeero otjipe tjovyungura no ku kwizika kutja ozombwiko zomahi inga zekare kovitonge. “Omautiro yemwe omaunguriro kumwe pokati kehi nehi na pokati komahi omeritunge morukondua. Ihi matjituyandjere okupasana ozondjiviro nawina okukongorera omyano omiwa miwa vyo nduiiro yondanga mezuko novinenge vyo mihunga omipwe mbi maviyenene okutunduuza omekuriro wombwiko omana mwinyo omure nu woruveze orure.”

Pohamba watjere ehi rakaondja ozombaze kaandjondumba komurungu okupwisa otjitamba tji tja pwire ovapwike nomikambo vyowina okunana ovapwike vomehi nawina vouye wopendje. Omihunga imbi Oveta Yovapwike Vopendje nOzoveta nOmazeva wOruveze rOmapitisiro wOvirandisiwa Pendje ndehasutisa otjitjamurongo nawina otjimariva otjitjoziwa kovipite poo ovihite vyo mehi kozonganda ozorandise zovirandisiwa kouye wopendje. Tjingetjo ozonganda ozoungure zovina mo Namibia zesuta otjitjamurongo otjititi ape tjitjita pozoperesende hambondatu. “Ovapwike mo Namibia wina maveyenene okuparuka otjehi omahitiro no makapitiro kovitamba vyo varande mo Africa komanene kehi. Otjikuturiro tja Zorongondo tja neneparisiwa nu tji kurirako nu tjina etambo rovitoore okuhita moukoto nawina rova raranganda mbakoverwa iyehi.”

Pohamba watjere mehi wina muna ohange nondikameno ngunda ovihakaenise vyaro vyozongoze avye ritupuka norupa nduungura notjimariva arwe rirongerera okuungurira ovapwike. “Kombanda ya nao ohoromende yetu yatuamo otjimariva otjitindi morupa rovitoore novihakaenise okupwisa otjyungura tjotupa itui nokuvasisa o Namibia pondondo youye.”

Otjo kanepo kOmbwaneno yOmahi wa Africa Komanene Kehi, o Namibia rina otjitamba tjovaungurise vovirandua omangete o 250. Ozongetjeva mo Namibia wina zena ouningandu wokurandisa ovina kotjitamba tjomarandero tjOmahi Omakutasane wa America nokuhina okusuta otjimariva tjokuhitisa ovina mehi indi nawina komahi wOruuano rwa Europa otja koveta ya America yOruveze rOmekurisiro wa Africa nawina Omasuvasaneno wa Cotonou.

Ombwaneno yOtuveze Tuondjeverero yOmaryangisiro wOvina pokati komahi Momahi ya Africa Komanene Kehi, o Namibia wina muriri okanepo, yayeta kotjikoro omazuvasaneno womarandisasaneno kuna omahi yombwaneno indji yo EFTA nawina inga wo MERCOSUR. Omatiasaneno pokati ko SACU no EU ohunga nepango mombwiko wina yavaza ondondo yoku yeye yemanuke.

“Matuzeri kutja ovipwite mbya sewapo maviyenene okuvirurwa tjimanga okuyenena okuyandjera ovyungurwa vyetu okuhita motjitamba tjomarandero tja Europa otja kOmazuvasaneno wEpango rOmbwiko.”