Nonando Namibia a ndhindhilikwa e li ponomola 11 miilongo yi na aantu oyendji taya lumbu nomukithi gwo-TB, oshilongo osha pondola okugandja uuhaku ko85% dhaantu ye na omukithi ngoka. Okwa ndhindhilikwa wo kutya oopelesenda 100 dhaantu ye li kepango oya konaakonwa omukithi gwo-HIV/Aids.Omunambelewa omukuluntu mehangano lyoNamibia National TB Programme, “Nunurai Ruswa okwa popi kutya oyendji inaya tseya kutya omukithi gwo-TB ohagu pangwa oshali. Epangelo ohali longitha oshimaliwa oshindji okulanda omiti,” ta ti ngaaka.

Ruswa okwa ti, ompito ndjika hayo yokuhepekwa onkene aantu oya pumbwa okwiikonaakonitha nokupangwa uuna ya monika o-TB. 

Aantu ye li 42 oya lopotwa ya si komukithi gwo-TB okuza muJanuali 2024 sigo omuMaalitsa 2025.

Ndhoka odha li dha popiwa kuminista guuhaku nonkalonawa Dr Esperance Luvindao, sho kwa li kwa dhimbulukiwa esiku lyo-TB muuyuni.

Mo2023 aantu ye li omilliona 1,2 oya si omanga ye li oomiliona 10,8 ya kwatwa komukithi go-TB muuyuni.

“Omukithi gwo-TB ohagu pangwa, naantu ohaya aluka, nonando ogwa talika ko ogo gumwe gomomikithi hadhi dhipaga aantu muuyuni uuna inagu pangwa,” Luvindao ta popi ngaaka.Ta ti, omukithi gwo-TB ihagu kala kokule nomukithi gwo-HIV/Aids, onkene otatu kumagidha aluhe oshigwana shi kale aluhe tashi konakonwa, shi kale sha tseya mpoka sha thikama, sho shi mone epango kuyele. 

Ta ti, sho minista ta tameke iilonga ye yuuhaku otaka longa nuudhiginini okukwashilipaleka kutya kehe Omunamibia ota vulu okumona uuhaku, kaashi na kutya oku li peni moshilongo.

“Otandi ka kwashilipaleka wo kutya omahala guhaku oge li monkalo ombwaanawa, itapu kala pe na eyooloko pokati kiipangelo yopaumwene noyepangelo.

Otandi ka hwepopaleka wo onkalo yokulonga, yaapangi noondohotola oku ya etela iilongitho yopaungomba,” ta uvaneke ngaaka.

Okwa kumagindha mboka ya kwatwa nenge ye li kepango lyo-TB ya gwanithe po ayihe nokudhiginina omiti.

-vkaapanda@nepc.com.na